به گزارش روابط عمومي دانشگاه ايلام، دکتر «احمد کرمي» استاندار ايلام در اين مراسم ضمن تبريک روز دانشجو و هفته پژوهش و فناوري، بر اهميت تلفيق علم و مديريت اجرايي در مسير توسعه استان تأکيد و اظهار داشت: خاک سرمايه ملي و بستر حيات است و بخش عمده‌اي از زنجيره غذايي انسان و حيوانات از خاک نشأت مي‌گيرد. حفظ و حراست از خاک به معناي حفاظت از آب و منابع طبيعي است. توسعه پايدار زماني محقق مي‌شود که در کنار رشد و پيشرفت، محيط زيست و اراضي کشاورزي نيز صيانت شوند.

دکتر کرمي با اشاره به چالش‌هاي ناشي از تغيير اقليم، کمبود منابع آبي، فرسايش خاک و سيلاب‌ها، افزود: اگر نگاه علمي و برنامه‌ريزي دقيق نداشته باشيم، خسارت‌هاي سنگيني در حوزه کشاورزي و منابع طبيعي به دنبال خواهد داشت.

استاندار ايلام اضافه کرد: توسعه به هر قيمتي مطلوب نيست؛ توسعه‌اي ارزشمند است که همراه با حفاظت از طبيعت و خاک باشد.

ايشان با بيان اينکه 87 درصد مساحت استان ايلام را جنگل‌ها و اراضي طبيعي تشکيل مي‌دهد، گفت: اين ظرفيت عظيم مي‌تواند ارزش افزوده بالايي براي استان ايجاد کند، اما در صورت بي‌توجهي، بارش‌هاي سيل‌آسا و خشکسالي خسارت‌هاي جدي به همراه خواهد داشت.

دکتر کرمي اجراي طرح‌هاي درختکاري، جنگل‌کاري و مقابله با کانون‌هاي گرد و غبار را از اولويت‌هاي استان دانست و افزود: تکميل ايستگاه‌هاي پمپاژ نيمه‌تمام و توسعه اراضي آبي از جمله برنامه‌هاي مهم در دست اقدام است که مي‌تواند به تثبيت خاک و افزايش توليد محصولات کشاورزي کمک کند.

استاندار ايلام  تأکيد کرد: دانشگاه‌ها، پژوهشگران و دستگاه‌هاي اجرايي بايد در کنار هم قرار گيرند تا با نگاه علمي و کاربردي، از منابع حياتي استان حفاظت شود. تنها با همکاري و همدلي مي‌توانيم توسعه پايدار و امنيت غذايي را در استان رقم بزنيم.

نماينده مردم استان ايلام در مجلس خبرگان رهبري نيز در اين همايش با تبيين جايگاه خاک در آموزه‌هاي ديني گفت: خاک در اسلام به عنوان «منبع طهارت» و سرچشمه پاکي، قداست ويژه‌اي دارد و آغاز و پايان حيات بشر به آن گره خورده است.

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمين «وعد مرادبيگي» نماينده مردم ايلام در مجلس خبرگان رهبريبا هشدار نسبت به تخريب اين منبع حياتي اظهار کرد: بر اساس يافته‌هاي علمي، تشکيل تنها ?.5 سانتي‌متر خاک سطحي به 500 سال زمان نياز دارد که اين امر لزوم حفاظت سخت‌گيرانه از اين ميراث ارزشمند را دوچندان مي‌کند.

وي افزود: وجود حدود پنج هزار نوع باکتري و موجود ريز در هر گرم خاک، نشان‌دهنده حيات و پويايي اين عنصر است که نقش کليدي در تجزيه آلودگي‌ها و پالايش طبيعت دارد و به اذعان کارشناسان، حدود 10 درصد آلاينده‌ها در خاک ذخيره و خنثي مي‌شوند.

در ادامه دکتر «همايون مرادنژادي» رئيس دانشگاه ايلام، گفت: مزيت مطلق بخش اقتصادي استان، کشاورزي است و آب و خاک بزرگ‌ترين سرمايه اين نقطه از جغرافياي ايران به شمار مي‌رود.

دکتر مرادنژادي، افزود: مزيت مطلق بخش اقتصادي استان، کشاورزي است و آب و خاک بزرگ‌ترين سرمايه اين نقطه از جغرافياي ايران به شمار مي‌رود. اميدوارم در پاسداشت اين سرمايه‌هاي ملي بيش از پيش بکوشيم.

رئيس دانشگاه ايلام بيان کرد: اگر خاک سرمايه است، جهاد کشاورزي نگهبان اين سرمايه محسوب مي‌شود. پايداري منابع آب و خاک در پيشاني خدمت‌رساني به کشاورزان قرار دارد و سال‌هاست براي کاهش فرسايش و ترويج کشاورزي حفاظتي تلاش مي‌شود.

ايشان در ادامه با اشاره به نقش مديران جهاد کشاورزي استان گفت: با افتخار بايد از چهره‌هاي خدوم و جهادگراني ياد کنيم که با تدبير و تلاش بي‌وقفه، امنيت غذايي و توسعه پايدار استان را پاسداري مي‌کنند.

«عليرضا محمدي» مديرکل محيط زيست استان ايلام، با قدرداني از برگزارکنندگان اين مراسم اظهار کرد: محيط زيست کشور با چالش‌هاي جدي در سطح بين‌الملل، ملي و استاني روبه‌روست. تغييرات اقليمي، گرم شدن زمين، خشکسالي‌ها و آتش‌سوزي‌ها از جمله عواملي هستند که منابع طبيعي و خاک ما را تهديد مي‌کنند.

وي با اشاره به آتش‌سوزي‌هاي گسترده در سال جاري افزود: بيش از 27 مورد آتش‌سوزي در مناطق تحت مديريت محيط زيست رخ داد که حدود 450 هکتار از جنگل‌ها و مراتع بکر استان را نابود کرد. اين روند نسبت به سال‌هاي گذشته شدت بيشتري يافته و زوال جنگل‌هاي زاگرس به نگراني جدي تبديل شده است.

مديرکل محيط زيست ايلام تصويب قانون حفاظت خاک و آئين‌نامه اجرايي آن در سال 1402 را نقطه عطفي در مديريت منابع طبيعي دانست و گفت: 15 دستگاه اجرايي موظف‌اند باهمکاري يکديگر راهکار‌هاي عملي براي جلوگيري از فرسايش و آلودگي خاک ارائه دهند. اجراي اين قانون نيازمند هم‌افزايي همه نهادهاست.

وي تغيير کاربري‌هاي غيرمجاز، آبياري با فاضلاب خام، آلودگي‌هاي نفتي و رهاسازي نخاله‌هاي ساختماني را از ديگر تهديد‌هاي جدي خاک عنوان کرد و افزود: سال گذشته و امسال تنها توانستيم چهار مورد آلودگي نفتي را به مراجع قضايي معرفي کنيم. جرايم مالي هرگز نمي‌تواند خاک آلوده را به وضعيت اوليه بازگرداند.

محمدي آموزش و فرهنگ‌سازي را شاه‌کليد برون‌رفت از مشکلات زيست‌محيطي دانست و گفت: اگر آموزش‌ها منجر به تغيير رفتار شود، مي‌توانيم از آلودگي خاک جلوگيري کنيم. دانشگاهيان و نخبگان بايد در کنار دستگاه‌هاي اجرايي قرار گيرند تا حفاظت از خاک به‌طور عملياتي محقق شود.

وي در پايان تأکيد کرد: محيط زيست، منابع طبيعي و جهاد کشاورزي يک پيکره واحد هستند و تنها با همکاري و همدلي مي‌توانيم از اين منبع خدادادي حفاظت کنيم. اميدواريم روزي فرا برسد که همه ما در کنار هم پاسدار خاک و طبيعت باشيم.

در ادامه دکتر «حشمت عزيزان» رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان ايلام، اظهار کرد: خاک بستر توليد و محور توسعه است و نگاه به آن بايد از منظر کشاورزي، منابع طبيعي و محيط زيست صورت گيرد. بيش از ?? درصد جمعيت استان در زمان برداشت محصولات کشاورزي درگير فعاليت‌هاي کشاورزي هستند که نشان‌دهنده اهميت خاک در زندگي مردم ايلام است.

وي با اشاره به تصويب قانون حفاظت از خاک در سال 1398، افزود: اگرچه وزارت جهاد کشاورزي متولي اصلي اين حوزه است، اما 15 وزارتخانه و سازمان ملي درگير مسائل مربوط به خاک هستند. شعار سال "خاک سالم براي شهر سالم" نشان‌دهنده گستره اهميت اين موضوع است.

رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان ايلام، يکي از چالش‌هاي جدي بخش کشاورزي را خرد شدن اراضي دانست و يادآور شد: خرد شدن اراضي کشاورزي و تغيير کاربري‌هاي غيرمجاز، خاک را در معرض تخريب و فرسايش قرار مي‌دهد. همه دستگاه‌هاي اجرايي بايد در جلوگيري از اين روند همکاري کنند. قانون جلوگيري از خرد شدن اراضي نيز در همين راستا تصويب شده است.

وي در اراضي شيب‌دار را از برنامه‌هاي موفق اين سازمان عنوان کرد و افزود: از سال 1386 نهضت احداث مجتمع‌هاي باغباني در استان آغاز شده و امسال نيز توسعه 500 هکتار باغ در دستور کار قرار دارد.

دکتر عزيزان اجراي کشاورزي حفاظتي را از ديگر اقدامات مهم دانست و اظهار کرد: کشت مستقيم و کاهش عمليات زراعي علاوه بر صرفه‌جويي 40 تا 50 درصدي در مصرف سوخت، به حفظ رطوبت و کاهش هزينه‌ها کمک مي‌کند.

رئيس سازمان جهاد کشاورزي استان ايلام، با اشاره به ضرورت مطالعات خاک‌شناسي و ايجاد بانک اطلاعاتي خاک گفت: خاک همانند انسان به پزشک نياز دارد. توجه به آزمايش‌هاي علمي و جلوگيري از آلودگي خاک‌ها با پساب‌هاي صنعتي از برنامه‌هاي جدي وزارت جهاد کشاورزي است. همه دستگاه‌ها بايد دست به دست هم دهند تا با حفظ خاک، توليد و توسعه پايدار در استان محقق شود.

در اين مراسم از «اساسنامه باشگاه علمي خاک»، «ويژه‌نامه روز جهاني خاک» و کتاب «روش‌هاي آزمايش خاک در مزرعه» رونمايي شد.

پنجم دسامبر برابر با پانزدهم آذر از سوي سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد به‌عنوان روز جهاني خاک نام‌گذاري شده است.

با توجه به اهميت خاک به عنوان يکي از مهم­ترين اجزاء طبيعت، اتحاديه جهاني علوم خاک (International Union of Soil Science) در سال 2003، در راستاي ارج نهادن به اهميت خاک و جلوگيري از تخريب و نابودي آن، روز 5 دسامبر را به عنوان روز جهاني خاک ناميد. اين روز جهاني، بزرگداشتي است که اهميت خاک و ضرورت بهره‌برداري پايدار از آن را براي جوامع مختلف در  سراسر جهان آشکار مي‌سازد.