به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد استان ايلام و با حضور جمعي از  اساتيد دانشگاه، علاقمندان شعر و داستان استان ايلام، دانشجويان رشته زبان و ادبيات فارسي، دبيران ادبيات فارسي آموزش و پرورش، ناشران و نويسندگان، کتاب «تاريخ ادبيات استان ايلام» تأليف دکتر «عليرضا شوهاني» دانشيار دانشگاه ايلام نقد و بررسي شد.

  به گزارش روابط عمومي دانشگاه ايلام، در اين نشست آقاي «خداداد ابراهيمي» نويسنده و روزنامه نگار، دکتر «حبيب الله بخشوده» شاعر و منتقد ادبي و همچنين «محمدرضا رستم پور» شاعر و مجري - کارشناس برنامه، به نقد و بررسي ابعاد مختلف اين اثر پرداختند.

در ابتداي اين نشست دکتر منصور محبي معاون فرهنگي و امور رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان ايلام، ضمن گراميداشت هفته کتاب و کتابخواني، عنوان کرد: اين برنامه چهارمين نشست نقد و بررسي کتاب در سال 1402 و يکي از برنامه‌هاي شاخص ارشاد اسلامي در هفته کتاب است.

وي پويايي، ظرفيت و قابليت آثاري را که در اين نشست‌ها به بوته نقد سپرده مي‌شوند، به عنوان شاخص‌هاي آثار برشمرد و گفت: جلسات نقد و بررسي کتاب در واقع يک کارگاه آموزشي هستند و همواره نکات آموزنده‌اي براي همه فعالان حوزه نويسندگي و نشر داشته و دارد.

دکتر محبي، يادآور شد: اوضاع نشر در استان ايلام با وجود 41 ناشر و انتشار 207 عنوان کتاب تا اين زمان در سال جاري، از نظر کمّي خوب است اما در کيفيت آثار منتشر شده هنوز در استان مشکل داريم و از ناشران و نويسندگان و اهل قلم درخواست مي‌کنيم، که آثارشان را قبل از چاپ در چنين جلساتي به بوته نقد و بررسي بسپارند، تا ايراد و اشکالات آنها به کمترين ميزان خود برسد و با کيفيت خوب چاپ و منتشر بشود.

در ادامه خداداد ابراهيمي به عنوان اولين کارشناس، در نقد و بررسي کتاب تاريخ ادبيات استان ايلام عنوان کرد: اين کتاب براي نخستين بار در استان به تاريخ ادبيات ايلام پرداخته، که از اين نظر قابل توجه و تقدير است و انتشار آن بسترساز بوده و براي استان ايلام لازم است؛ گرچه بايد زودتر از اينها تاريخ ادبيات ايلام تدوين مي‌شد.

وي در خصوص برگزاري اين نشست، تذکر داد: خوب بود از همه يا بخشي از شعرا و نويسندگاني که در اين کتاب درباره آنها صحبت شده، براي شرکت در جلسه دعوت مي‌شد و غفلت ديگر هم اينکه براي نقد و بررسي کتابي چنين مهم، بايد از خبرگزاري‌ها و اصحاب رسانه نيز دعوت به عمل مي‌آمد تا در جامعه انعکاس بيشتري پيدا مي‌کرد.

ابراهيمي روي جلد کتاب را اثري مناسب براي اين کتاب ندانست و گفت: روي جلد کتاب تاريخ ادبيات استان ايلام هيچ ربطي نه به تاريخ و نه به ادبيات استان ايلام دارد و خوب بود که با مداقه بيشتر و توجه به نمادها و نشانهاي هويتي استان، روي جلدي در خورتر طراحي مي شد.

نويسنده مجموعه داستان «مه‌ته‌له‌يل ئيلام» خاطرنشان کرد: غفلت ديگر در خصوص کتاب، اين است که رزومه و معرفي خود نويسنده و گروه پژوهشي همکار وي در اين کتاب نيامده است و مهم‌تر از همه، نمايه‌ها نيز در پايان کتاب اعم از نام‌ها، کتاب‌ها، مکان‌ها، واژه‌نامه و اعلام و ... نيامده است، که براي چنين اثري، وجود نمايه‌هاي کامل و منظم از ضروريات است و بايد در چاپ و يا ويراست آينده کتاب درج شود.

ابراهيمي تأکيد کرد: چه خوب مي‌شد، اگر در کنار اسم و آثار هر شاعر يا نويسنده که در اين کتاب به آن پرداخته شده است، عکسي هم از وي درج مي‌شد، تا خواننده به درک بهتري از شخصيت شاعر و نويسنده مي‌رسيد و از اين طريق بسياري از اين هنرمندان که افرادي شناخته شده نيستند، به واسطه تصويرشان شناخته مي‌شدند و از طرفي بر زيبايي بصري کتاب نيز مي‌افزود.

دکتر حبيب الله بخشوده به عنوان دومين منتقد نشست، ضمن قدرداني از  دکتر عليرضا شوهاني و گروه پژوهشي همکار وي براي تدوين اين کتاب، عنوان کرد: نثر پژوهشگر در اين کتاب از امتيازات آن است که يکدست و روان است و با وجود تعداد صفحات بالاي کتاب و دوزبانه بودن کردي و فارسي، اشتباهات تايپي آن کم است.

دکتر بخشوده ايراد اساسي اين کتاب را در پيرنگ آن دانست و توضيح داد: با وجود 600 صفحه‌اي بودن اين اثر، بايد گفت که نگاشتن کتابي براي تاريخ ادبيات استان ايلام، با اين حجم و در اين تعداد صفحات جمع شدني نيست و مهم‌تر اينکه جمع کردن اشعار و آثار کردي و فارسي در يک جلد کتاب و در يک مجموعه، کار درستي نيست و باعث شده کتاب از توازن خارج شود.

دکتر بخشوده بررسي همزمان آثار کردي و فارسي را در يک کتاب تاريخ ادبيات، ايرادي ساختاري دانست و افزود: نمي‌توانيم تاريخ ادبيات فارسي و کردي ايلام را در يک کتاب بياوريم چرا که اين دو کاملاَ از هم جدا هستند و هر کدام تاريخ مجزايي دارند.

پژوهشگر ايلامي تأکيد کرد: هيچ کتابي تا به توازن نرسد تثبيت نمي‌شود و جمع کردن اين کتاب با وجود آوردن آثار داستاني، شعر، نثر و... و به دو زبان کردي و فارسي، کاري سخت بوده و به توازن کتاب لطمه زده است.

بخشوده به پژوهش در خصوص آثار ??? نفر از شعرا و نويسندگان استان ايلام از قديم تا جديد در کتاب تاريخ ادبيات استان ايلام اشاره کرد و گفت: براي هر دوره تاريخي بايد مختصري از تاريخ سياسي و اجتماعي آن دوره و ارتباطش با شعراي آن دوره آورده مي‌شد، تا تصوير بهتري به دست مي‌آمد.

ايشان ادامه داد: در کنار شناساندن بسياري از شعرا و نويسندگان گمنام استان ايلام در اين کتاب، متأسفانه بسياري از شعرا و نويسندگان شناخته شده جايشان در اين کتاب خالي است؛ افرادي چون ملا ابراهيم و جليل سپيدنامه، بابک زماني، علي ياري، رضا زوهر، ياسر بابايي، جعفر عليرضايي، عبدالصابر و عبدالستار کاکايي، مهناز طهماسبي، ليلا ملکي، مهدي رستمي، علي باقري و... که در ويراست بعدي مي‌توانند آثارشان در اين کتاب آورده شود.

وي ضمن برشمردن ديگر ايرادات اين کتاب، خاطرنشان کرد: منابع و مآخذ آخر کتاب مي توانست کامل تر و بهتر باشد و برخي اشتباهات آن رفع شود و ارجاعات درون متني نيز در 80 درصد موارد وجود نداشت که جا دارد مورد توجه پژوهشگر قرار بگيرد.

کتاب تاريخ ادبيات استان ايلام اثر دکتر عليرضا شوهاني دانشيار دانشگاه ايلام و گروه همکاران وي در 600 صفحه توسط انتشارات هاوار با حمايت حوزه هنري استان ايلام منتشر شده است.