بسمه تعالی
ابلاغ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران
جناب آقای دكتر محمود احمدی نژاد
رئیس محترم جمھوری اسلامی ایران
١٣٨٤ در اجرای اصل یكصد و بیست و سوم /٥/ ٣١٧٢٨ مورخ ١٠ / عطف به نامه شماره ٢٨٤٩١
١٢٣ ) قانون اساسی جمھوری اسلامی ایران قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران مصوب )
١٣٨٦ كمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی مطابق اصل ھشتاد و /٤/ جلسه مورخ ٣
پنجم ( ٨٥ ) قانون اساسی كه با عنوان لایحه به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود و پس
از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت چھارسال در جلسه علنی روز یكشنبه مورخ
١٣٨٥ ، مطابق اصل یكصد و دوازدھم ( ١١٢ ) قانون اساسی جمھوری اسلامی ایران به مجمع /٦/٥
١٣٩١ و قید /١٠/ محترم تشخیص مصلحت نظام ارسال گردیده بود با تأیید آن مجمع در تاریخ ٢
١٣٩١ به نفع ایثارگران به تصویب مجلس شورای /١٠/ ابقاء قوت قوانینی كه از سال ١٣٨٦ تا ٢
اسلامی رسیده است، برای اجرای آزمایشی به مدت چھارسال از تاریخ تأیید مجمع تشخیص
مصلحت نظام، به پیوست ابلاغ میگردد.
علی لاریجانی
رونوشت:
- معاونت محترم نظارت جھت استحضار و اقدام
قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران
فصل اول -كلیات
ماده ١ - تعاریف
الف– ایثارگر در این قانون به كسی اطلاق میگردد كه برای استقرار و حفظ دستاوردھای انقلاب
اسلامی و دفاع از كیان نظام جمھوری اسلامی ایران و استقلال و تمامیت ارضی كشور، مقابله
با تھدیدات و تجاوزات دشمنان داخلی و خارجی انجاموظیفه نموده و شھید، مفقودالاثر، جانباز،
اسیر، آزاده و رزمنده شناخته شود.
تبصره – احراز مصادیق ایثارگری و تشخیص از كارافتادگی مشمولان این قانون در چھارچوب قوانین
نیروھای مسلح جمھوری اسلامی ایران براساس آییننامھای خواھد بود كه توسط وزارت دفاع و
پشتیبانی نیروھای مسلح با ھمكاری بنیاد و ستادكل نیروھای مسلح تھیه و بھتصویب ھیأت
وزیران میرسد.
ب – شھید و مفقودالاثر: به كسی اطلاق میشود كه جان خود را در راه تكوین، شكوفایی، دفاع و
حفظ دستاوردھای انقلاب اسلامی و كیان جمھوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی
كشور، مقابله با تھدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل
ضد انقلاب و اشرار نثار نموده و یا در این رابطه مفقودالاثر شناخته شود.
ج – جانباز: به كسی اطلاق میشود كه سلامتی خود را در راه تكوین، شكوفایی، دفاع و حفظ
دستاوردھای انقلاب اسلامی و كیان جمھوری اسلامی ایران ، استقلال و تمامیت ارضی كشور،
مقابله با تھدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضدانقلاب و اشرار از دست داده و به اختلالات و
نقصھای جسمی یا روانی دچار شود.
د - اسیر: به كسی اطلاق میشود كه در راه تكوین، شكوفایی، دفاع و حفظ دستاوردھای انقلاب
اسلامی و كیان جمھوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی كشور، مقابله با تھدیدات و
تجاوزات دشمن وعوامل ضدانقلاب و اشرار در داخل و یا خارج از كشور گرفتار آمده و ھویت و
وضعیت وی مورد تأیید مراجع صلاحیتدار قرار گیرد.
ھ – آزاده: به كسی اطلاق میشود كه در راه تكوین، شكوفایی، دفاع و حفظ دستاوردھای
انقلاب اسلامی و كیان جمھوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی كشور، مقابله با
تھدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار در داخل و یا خارج از كشور اسیر شده و
١٣٥٧ با الھام از مبارزات /١١/ ١٣٣٢ تا ١٦ /٥/ سپس آزاد شود. ھمچنین كلیه افرادی كه از تاریخ ٢٨
و مجاھدات امام خمینی(ره) به دلایل امنیتی، مذھبی یا اتفاقات سیاسی دیگر حداقل به مدت
سه ماه در بازداشت یا حبس قطعی بودھاند.
تبصره – استمرار شرایط این بند در طول دوران اسارت و یا زندان باید به تأیید مراجع صلاحیتدار
برسد.
و – رزمنده: به كسی اطلاق میشود كه در راه تكوین، دفاع و حفظ ارزشھا و كیان جمھوری
اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی كشور، مقابله با تھدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل
ضدانقلاب و اشرار با تأیید مراجع ذیصلاح بھطور فعال حضور یافته باشد.
تبصره- رزمندگان موضوع این بند در استفاده از تسھیلات این قانون كه شامل ایثارگران میباشد،
مستثنی بوده و دولت موظف است اقدامات قانونی لازم را در جھت رسیدگی به امور آنان به
عمل آورد.
ز – خانواده شاھد : خانوادھھای معظمی كه در راه اعتلای اھداف عالیه انقلاب اسلامی و مبارزه
با دشمنان انقلاب یكی از اعضای خانوادھشان (پدر، مادر، ھمسر، فرزند) شھید یا مفقودالاثر یا
اسیر شده باشد.
ح – خانواده ایثارگران: خانوادھھای جانبازان و آزادگان كه شامل ھمسر، فرزند و والدین آنھا
میشود.
ط – درصورت فوت جانبازان و آزادگان مشمول این قانون، خدمات و امتیازات مربوط، به خانواده
تحت تكفل آنان تعلق میگیرد.
نامیده میشود. « بنیاد » ی – بنیاد شھید و امور ایثارگران در این قانون به اختصار
ماده ٢ – دستگاھھای مشمول این قانون عبارتند از:
الف – كلیه وزارتخانھھا، سازمانھا، و دستگاھھای اجرائی، مؤسسات و شركتھای دولتی و ملی
شده تحت پوشش و یا مدیریت دولتی اعم از اینكه دارای قوانین و مقررات خاص باشند و یا
نباشند، قوه قضائیه اعم از كادر قضائی و اداری و سازمانھا و مؤسسات وابسته و تابعه آنھا،
كانون وكلای دادگستری، كانونھای كارشناسان رسمی دادگستری، قوه مقننه، نھاد ریاست
جمھوری ، سازمان صدا و سیمای جمھوری اسلامی ایران (سازمانھای وابسته و تابعه)، نیروھای
مسلح جمھوری اسلامی ایران (نظامی و انتظامی) نھادھا و مؤسسات عمومی غیردولتی و
نھادھای انقلاب اسلامی و شركتھای تحت پوشش وابسته یا تابعه آنھا و كلیه سازمانھا و
شركتھایی كه به نحوی از انحاء از بودجه عمومی دولت استفاده میكنند و یا قسمتی از بودجه
آنھا توسط دولت تأمین میگردد، بانكھا، مؤسسات بیمھای، جمعیت ھلال احمر جمھوری اسلامی
ایران، شھرداریھا و شركتھای تحت پوشش آنان و نیز مؤسسات و شركتھایی كه شمول قانون
برآنھا مستلزم ذكر نام است از قبیل سازمان تأمین اجتماعی، شركت ملی نفت ایران، شركت
ملی گاز ایران، شركت ملی صنایع پتروشیمی، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان
صنایع ملی ایران، شركتھای ھواپیمایی، سازمان انرژی اتمی، اعضای ھیأت علمی و كادر اداری
دانشگاھھا و مؤسسات آموزش عالی كشور، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای نگھبان و
دانشگاه آزاد اسلامی
ب – سایر دستگاھھا و سازمانھا و شركتھا و مراكز تولیدی و توزیعی و خدماتی كه تحت پوشش
قانون كار یا مقررات تأمین اجتماعی و قوانین خاص ھستند.
فصل دوم – مسكن
ماده ٣ – خدمات مسكن با استفاده از روشھای ذیل ارائه میگردد:
الف – تأمین و واگذاری زمین یا مسكن
ب – واگذاری منازل اجاره به شرط تملیك
ج – ارائه تسھیلات بانكی بلندمدت با كارمزد حداكثر چھاردرصد ( ٤%) با بازپرداخت بیست ساله
د – ودیعه مسكن استیجاری
ھ - كمك بلاعوض
و – پرداخت ھزینه تعمیر منزل و تبدیل به احسن نمودن مسكن نامناسب
ز – معافیت از ھزینھھای آمادھسازی زمین، خدمات و تسھیلات مھندسی و شھری كه حسب
مورد به ایثارگران واجد شرایط تعلق میگیرد.
تبصره ١ – مشمولان دریافت خدمات مسكن عبارتند از:
١- ھمسران، فرزندان و والدین شھدا، اسرا و مفقودالاثرھا، جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و
بالاتر و آزادگانی كه فاقد مسكن بوده یا دارای مسكن نامناسب میباشند.
٢- تا پایان قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران فرزندان جانبازان ھفتاد
اند. درصد ( ٧٠ %) و بالاتر فاقد مسكن در صورتی كه قبلاً از زمین یا مسكن دولتی استفاده نكرده
تبصره ٢ – جانبازان و آزادگان متوفای مشمول این فصل كه قبل از فوت از خدمات مربوط به مسكن
برخوردار نشدھاند، خدمات مرتبط به مسكن به ھمسران آنان كه مسؤولیت حضانت فرزندان
جانباز و آزاده را عھدھدار میباشند و یا به قیم قانونی
به نام فرزندان آنان اعطاء میگردد. ضمناً جانبازان و آزادگان متأھل متوفی كه دارای فرزند نباشند
واگذاری خدمات مسكن موردنظر به ھمسر آنان ارائه میگردد.
ماده ٣ مكرر- دولت موظف است در اجرای بند(ل) ماده( ٤٤ ) قانون برنامه پنجم توسعه جمھوری
اسلامی ایران در سال ١٣٩١ به تعداد یكصد ھزار نفر از جانبازان بیست و پنج درصد( ٢٥ %) و
بالاتر، آزادگان و فرزندان شھدا، فرزندان جانبازان بالای ھفتاد درصد( ٧٠ %)، ھمسران و والدین
شھدا تسھیلات خرید یا ساخت مسكن اعطاء نماید.
مبلغ تسھیلات مزبور بهازای ھر واحد مسكونی در شھرھای بیش از یك میلیون نفر چھارصد و
پنجاه میلیون ( ٤٥٠٫٠٠٠٫٠٠٠ )ریال، مراكز استانھا سیصدوپنجاه میلیون( ٣٥٠٫٠٠٠٫٠٠٠ ) ریال،
سایر شھرھا دویست و پنجاه میلیون ( ٢٥٠٫٠٠٠٫٠٠٠ ) ریال و برای روستاھا یكصد و پنجاه
میلیون( ١٥٠٫٠٠٠٫٠٠٠ ) ریال با نرخ چھار درصد( ٤%) و بازپرداخت بیستساله بدون رعایت الگوی
مصرف و نوساز بودن مسكن تعیین میگردد.
دولت موظف است نسبت به تضمین، پیشبینی و پرداخت مابهالتفاوت سود بانكی تا سقف نرخ
مصوب نظام بانكی بانكھای عامل اقدام نماید.
بانكھای عامل موظفند نسبت به ارزیابی ملك، محاسبه و أخذ تضمینھای بازپرداخت لازم
بهمیزان اصل تسھیلات و سود سھم ایثارگر(چھار درصد) اقدام نمایند.
تبصره- دولت مكلف است به جانبازان و آزادگان و خانواده شھدای دارای مسكن ناتمام و نامناسب
كه قبلاً از وامھای كمتر از سقف وام مصوب در سال ١٣٩٠ استفاده كردهاند، مابهالتفاوت آن را با
ھمان وثیقه قبل یا وثیقه جدید پرداخت نماید.
ماده ٤ – میزان تسھیلات بانكی این فصل برای ھریك از مشمولان به ازای ھر واحد مسكونی،
١٢٠ ) ریال در شھرھای با بیش از یك میلیون نفر جمعیت و در /٠٠٠/ یكصد و بیست میلیون ( ٠٠٠
١٠٠ ) ریال میباشد. افزایش سطح تسھیلات /٠٠٠/ سایر شھرھا و روستاھا یكصد میلیون ( ٠٠٠
موضوع این ماده در سالھای آتی، براساس نرخ تورم به تصویب ھیأت وزیران خواھدرسید.
تبصره ١ – مشمولان این قانون كه عضو تعاونیھای مسكن بوده و نیز مالكان املاك مسكونی فاقد
سند مالكیت رسمی اعم از شھری و روستایی میتوانند با ارائه ضمانت لازم (سفته و تعھدنامه
كتبی بنیاد استان مربوط) از تسھیلات بانكی استفاده نمایند. این ضمانت نافی مسؤولیت بانك در
پیگیری اقدامات قانونی برای وصول مطالبات معوق نخواھد بود.
تبصره ٢ – رعایت آییننامه مقاومسازی در ساخت واحدھای مشمول این تسھیلات كه به تأیید
شھرداری یا بنیاد مسكن رسیدھباشد ضروری است.
تبصره ٣ – محاسبه سود و كارمزد متعلق به تسھیلات بانكی مسكن در چھارچوب ضوابط مورد
عمل بانكھا در بخش مسكن صورت خواھد گرفت و سود و كارمزد قابل دریافت از ایثارگران
مشمول، چھاردرصد ( ٤%)بوده و پرداخت مابھالتفاوت آن نسبت به سود مورد انتظار بانكھا در
بخش مذكور در قوانین بودجه سنواتی كل كشور پیشبینی خواھدشد تا از آن طریق به بانكھا
پرداخت شود.
تبصره ٤ – ایثارگرانی كه از تسھیلات و وام خرید مسكن در سقف بالاتر از میزان اشاره شده در
این ماده استفاده مینمایند سود تسھیلات و كارمزد وام دریافتی تا سقف پیشبینی شده در این
ماده براساس چھاردرصد ( ٤%) و مازاد بر آن برابر ضوابط نظام بانكی محاسبه خواھدشد. دریافت
این تسھیلات و وام بدون شرایط سپردھگذاری میباشد.
ماده ٥ – به منظور پیشگیری از تخریب و بلااستفاده شدن و مساعدت در تعمیر و نگھداری منازل
مسكونی مشمولان این فصل كه در عسر و حرج قرار دارند و از مساعدتھای مربوط به مسكن نیز
بھرھمند نشدھاند، بنیاد بر حسب ضوابط و مقررات مصوب ھیأت امناء میتواند بخشی از
ھزینھھای تعمیرات منازل را به صورت بلاعوض پرداخت نماید.
ماده ٦ – مشمولان این قانون برای احداث یك واحد مسكونی با زیربنای مفید تا یكصد و بیست
مترمربع و بیست مترمربع تجاری در شھر محل سكونت خود از پرداخت ھزینھھای عوارض صدور
پروانھھای ساختمانی، عوارض شھرداری و نوسازی برای یكبار با معرفی بنیاد معاف میباشند.
مفاد این ماده در احداث مجتمعھای مسكونی نیز اعمال و مازاد بر تراكم شامل ایثارگران
نخواھدبود.
تبصره – مشمولان این قانون از پرداخت ھرگونه ھزینه انشعاب آب و فاضلاب، برق و گاز و پنجاه
درصد ( ٥٠ %) ھزینه خدمات انشعاب آنھا برای یكبار معاف میباشند.
ماده ٧ – وزارت راه و شھرسازی موظف است برای جانبازان بیست و پنج درصد( ٢٥ %) و بالاتر،
آزادگان، ھمسران شھید و یا قیم قانونی فرزندان شھید (به نام فرزندان) نسبت به تأمین زمین بر
مبنای قیمت منطقهای سال ١٣٦٩ و اولین سال قیمت منطقھای برای زمینھایی كه قیمت
منطقھای سال ١٣٦٩ را ندارند با ھماھنگی بنیاد اقدام نماید. در صورتی كه واگذاری زمین به
واجدین شرایط این ماده ممكن نباشد دولت مكلف است به ازای آن جھت ھریك از مشمولان
٥٠ ) ریال برای سال اول و متناسب با نرخ تورم جھت سالھای بعد، /٠٠٠/ مبلغ پنجاه میلیون ( ٠٠٠
اعتبار لازم را اختصاص دھد.
ماده ٨ – وزارت راه و شھرسازی موظف است سالانه حداكثر سیدرصد( ٣٠ %) از منازل اجاره به
شرط تملیك خود را با در نظر داشتن تعداد واجدین شرایط و متناسب با نیاز بنیاد به این امر
اختصاص دھد. مابھالتفاوت سھم زمین در آپارتمانھای اجاره به شرط تملیك به مشمولان واجد
شرایط پرداخت میشود.
ماده ٩ – مشمولان این فصل از پرداخت ھزینه آمادھسازی كلاً معاف و پرداخت این ھزینھھا به
عھده وزارت راه و شھرسازی است. این معافیتھا در ھنگام انعقاد قرارداد محاسبه و قید میگردد.
ماده ١٠ – بنیاد موظف است با اعتبارات مصوب در بودجه سالانه نسبت به مناسبسازی اماكن
مسكونی و ساماندھی محیط زیست شخصی جانبازان ویژه اقدام نماید.
ماده ١١ – وزارتخانھھای نیرو، نفت، راه و شھرسازی و كشور موظفند كلیه ھزینھھای خدمات
مربوط به آبرسانی، برقرسانی،گازرسانی و جاده مواصلاتی و ساخت و ساماندھی و نگھداری
گلزارھای شھدا و یادمانھا را با ھماھنگی بنیاد تأمین نمایند.
ھزینه آب، برق و گاز مصرفی گلزارھای شھدا در مكانھایی كه تحت پوشش شھرداریھا، اوقاف و
سازمان میراث فرھنگی نیستند رایگان میباشد.
آییننامه اجرائی این ماده توسط وزارت كشور با ھماھنگی بنیاد و ستاد كل نیروھای مسلح و
معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور و وزارتخانھھای مزبور تھیه و به تصویب ھیأت
وزیران خواھدرسید.
فصل سوم – بھداشت و درمان
ماده ١٢ – حدود خدمات بیمه بھداشتی، درمانی (ھمگانی، مكمل، خاص) قابل ارائه به خانواده
شاھد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تكفل ایشان طبق مفاد قانون بیمه ھمگانی درمانی كشور
و قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی و اصلاحات قوانین یادشده میباشد. آییننامه
اجرائی ذیربط با پیشنھاد مشترك بنیاد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروھای مسلح و ستاد كل
نیروھای مسلح به تصویب ھیأت وزیران
خواھد رسید.
– ماده ١٣
الف- تأمین صددرصد ( ١٠٠ %) ھزینه بھداشتی درمانی به صورت بیمه سلامت، بیمه ھمگانی،
بیمه مكمل و بیمه خاص (خدماتی كه مشمول قوانین بیمه ھمگانی و تكمیلی نمیگردند) خانواده
شاھد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تكفل آنان برعھده دولت بوده و اعتبارات آن ھرساله در
قوانین بودجه سنواتی منظور میگردد.
تبصره ١ – كلیه دستگاھھای اجرائی موظفند از محل اعتبارات مصوب و در قالب تخصیص اعتبار
ابلاغی نسبت به تأمین و پرداخت كسورات بیمه درمانی ھمگانی و مكمل سھم كاركنان ایثارگر
شاغل در دستگاه مربوط و خانواده شاھد، جانبازان، آزادگان و افراد تحت تكفل آنان اقدام نمایند.
تبصره ٢ - شركتھای دولتی، نھادھا، بانكھا و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت و شركتھایی
كه شمول قانون بر آنھا مستلزم ذكر نام است، موظفند از محل ھزینه عملیات جاری خود نسبت
به پرداخت كسورات بیمه درمانی ھمگانی و مكمل سھم ایثارگران شاغل در مؤسسات مربوط و
افراد تحت تكفل آنان اقدام نمایند.
تبصره ٣ – دولت مكلف است به منظور پرداخت كسورات بیمه درمان ھمگانی و تكمیلی سھم
ایثارگران شاغل در بخش غیردولتی مشمول قوانین كار و تأمین اجتماعی اعتبار لازم را ھر ساله
در لوایح بودجه سنواتی كل كشور پیشبینی نموده و در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار دھد.
تبصره ٤ – دولت موظف است ضمن لوایح بودجه سنواتی سازوكارھای لازم را برای بھرھمندی
ھماھنگ مشمولان این ماده از خدمات درمانی فراھم نماید.
(% ب- تا پایان قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران صددرصد( ١٠٠
ھزینهھای درمانی ایثارگران شاغل و بازنشسته و افراد تحت تكفل آنان به عھده دستگاه اجرائی
و صددرصد ( ١٠٠ %) ھزینهھای درمانی ایثارگران غیرشاغل و افرد تحت تكفل آنان به عھده بنیاد
شھید و امور ایثارگران است.
ماده ١٤ - بنیاد موظف است امكانات بھداشتی، درمانی، تشخیصی، توانبخشی، آموزشی،
پیشگیری، دارو و تجھیزات مورد نیاز را برای گروھھای ویژه جانبازان شیمیایی، اعصاب و روان،
نخاعی و اندامھای مصنوعی داخلی و خارجی جانبازان تھیه و تأمین نماید. بدین منظور بنیاد
میتواند ضمن استفاده از ظرفیت بخشھای دولتی و غیردولتی حسب ضرورت با تأیید معاونت
برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور و تصویب ھیأت وزیران نسبت به توسعه یا تأسیس
مراكز ویژه مورد نیاز ایثارگران واجد شرایط اقدام نماید.
تبصره ١ - سازمان بھزیستی كشور موظف است با اولویت نسبت به پذیرش فرزندان معلول
ایثارگران در مراكز دولتی و غیردولتی اقدام نموده و خدمات مربوطه را به آنھا ارائه نماید. اعتبار
مربوط به این خدمات ازمحل اعتبارات مصوب سازمان مذكور تأمین و پرداخت میگردد.
تبصره ٢ - بنیاد موظف است داروھای خاص، تجھیزات پزشكی و توانبخشی و آمبولانس موردنیاز
ایثارگران را از محل اعتبارات مصوب خود تأمین و وارد نماید.
ماده ١٥ - بنیاد موظف است با ھمكاری وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشكی به منظور تأمین
و ارتقای سطح بھداشت و درمان و پایش و كنترل وضعیت جسمی و روانی خانواده شاھد،
جانبازان، آزادگان و افراد تحت تكفل آنان نسبت به ایجاد بانك جامع اطلاعات پزشكی و
پیراپزشكی و تشكیل پرونده سلامت برای آنان اقدام نماید.
ماده ١٦ - وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشكی موظف است با ھماھنگی بنیاد نسبت به
واكسیناسیون خاص درمورد افراد مشمول ماده( ١٥ ) به صورت رایگان اقدام نماید.
ماده ١٧ - بنیاد موظف است نسبت به اعزام به خارج جانبازانی كه امكان درمان آنان در داخل
كشور وجود ندارد، حسب تشخیص و نظر كمیسیون پزشكی و تأیید شورای عالی پزشكی بنیاد
و با استفاده از بودجه ارزی و ریالی كه در اعتبارات سنواتی بنیاد پیشبینی میگردد، اقدام نماید.
ماده ١٨ - بنیاد موظف است به منظورتعیین، تدوین و یا اصلاح معیارھای تشخیص درصد از كار
افتادگی به عنوان مبنای ارائه خدمات به جانبازان و آزادگان با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی،
شرایط اجتماعی، اقتصادی و اشتغال این گروه و با استفاده از استانداردھای بینالمللی به عنوان
معیارھای جدید در ارائه خدمات (امتیازبندی تلفیقی) و تعیین و اصلاح و به روز كردن درصد از
كارافتادگی جانبازان نسبت به تشكیل كمیسیون پزشكی در مواردی كه مطابق ضوابط، نیاز به
رأی كمیسیون باشد، اقدام نماید.
ماده ١٩ – بنیاد موظف است حداكثر ظرف شش ماه پس از تصویب این قانون به منظور حفظ
اسناد و مدارك پزشكی و سابقه مجروحیت موجود در بیمارستانھا و كلیه مراكز پزشكی، درمانی
و ستادھای تخلیه مجروحان و جلوگیری از امحاء، مفقود یا معدوم شدن اسناد با استفاده از
خدمات ماشینی و امكانات رایانھای نسبت به تشكیل و تمركز بانك اطلاعات و آمار مجروحان
دوران دفاع مقدس اقدام نماید.
ماده ٢٠ – بنیاد موظف است با ھماھنگی وزارتخانھھای بھداشت، درمان و آموزش پزشكی،
تعاون، كار و رفاه اجتماعی، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان و سازمان بھزیستی كشور
بھمنظور ارائه خدمات مشاورھای و مددكاری، پیشگیری و درمان جھت ارتقای سطح سلامت و
را « مراكز مشاورھای و مددكاری ایثارگران » تأمین بھداشت روانی ایثارگران و خانواده ایشان
تأسیس نماید.
تبصره- آییننامه اجرائی این فصل ظرف سه ماه پس از تصویب این قانون توسط بنیاد و با ھمكاری
وزارتخانھھای تعاون، كار و رفاه اجتماعی، بھداشت، درمان و آموزش پزشكی و دفاع و پشتیبانی
نیروھای مسلح جمھوری اسلامی ایران و ستادكل نیروھای مسلح تھیه و به تصویب ھیأت وزیران
خواھد رسید.
فصل چھارم – تسھیلات اداری و استخدامی
(% ماده ٢١ – كلیه دستگاھھای موضوع ماده ( ٢) این قانون مكلفند حداقل بیست و پنج درصد( ٢٥
از نیازھای استخدامی و تأمین نیروھای مورد نیاز خود را كه وفق ضوابط و مجوزھای مربوط و
جایگزینی نیروھای خروجی خود أخذ مینمایند به خانوادھھای شاھد، جانبازان و آزادگان، ھمسر و
فرزندان شھدا و جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر، فرزندان و ھمسران آزادگان یكسال
و بالای یكسال اسارت، اسرا وخواھر و برادر شاھد اختصاص دھند و پنج درصد ( ٥%) سھمیه
استخدامی را نیز به رزمندگان با سابقه حداقل ششماه حضور داوطلبانه در جبھهھا و ھمسر و
فرزندان آنان و فرزندان جانبازان زیر بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و آزادگان كمتر از یكسال اسارت
اختصاص دھند.
تبصره ١- آن دسته از فرزندان شاھد، جانبازان ازكار افتاده كلی، آزادگان از كارافتاده كلی و
فرزندان آنان كه علاوه بر سھمیه استخدامی این ماده با كسب حدنصاب قبولی و امتیازات لازم در
آزمونھای استخدامی پذیرفته شوند میتوانند ھمانند سایر فرزندان شاھد، جانبازان و آزادگان از
شرط معافیت حداقل معدل و حداكثر سن بھرھمند گردند.
تبصره ٢ – كلیه دستگاھھای مشمول این قانون موظفند پس از بازنشستگی یكی از ایثارگران از
محل سھمیه استخدامی خود با رعایت شرایط عمومی استخدام یكی از فرزندان شھید، جانبازان
بیست و پنج درصد( ٢٥ %) و بالاتر، آزاده، اسیر و مفقودالاثر را در آن دستگاه استخدام نمایند.
تبصره ٣ – كسب حداقل ھشتاد درصد ( ٨٠ %)حد نصاب آزمون علمی آخرین نفر پذیرفته شده
برای مشمولان متقاضی استخدام در ادارات آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری الزامی
است.
ماده ٢٢ – بنیاد حسب مورد به ھمسر و والدین شاھد، جانبازان و آزادگان، كه بنا به تشخیص
كمیسیون پزشكی بنیاد دارای عائله تحت تكفل قانونی محجور و معلول (ذھنی، جسمی،
حركتی) باشند، علاوه بر پرداختیھای موضوع این قانون، درصورتی كه نسبت به نگھداری فرد یا
افراد یادشده در میان خانواده اقدام نمایند، حداقل به میزان یارانه موضوع قانون جامع حمایت از
حقوق معلولان پرداخت مینماید.
ماده ٢٣ – بنیاد مكلف است به كلیه والدین شاھد به میزان معادل یك و نیم برابر حداقل حقوق
كاركنان دولت مستمری پرداخت نماید.
ماده ٢٤ – ھمسران شاھد، ھمسران جانبازان پنجاه درصد( ٥٠ %) و بالاتر، شیمیایی و اعصاب و
روان (متوفی یا در قید حیات)و ھمسران آزادگان با سابقه اسارت پنج سال و بالاتر كه قبل از
اسارت با آنان ازدواج نمودھاند، درصورت شاغلبودن میتوانند با پنج سال سنوات ارفاقی از امتیاز
بازنشستگی پیش از موعد با دریافت حقوق و مزایای كامل بھرھمند گردند.
تبصره ١ – ھمسران شاغل جانبازان زیر پنجاه درصد ( ٥٠ %) و آزادگان با سنوات اسارت كمتر از
پنج سال براساس آییننامھای كه به پیشنھاد بنیاد بھتصویب ھیأت وزیران میرسد از یك تا پنج
سال سنوات ارفاقی بازنشستگی بھرھمند میگردند.
تبصره ٢ – كلیه ھمسران شاھد شاغل، ھمانند ھمسران جانبازان از كاھش ساعت كاری
برخوردار میگردند.
تبصره ٣ – رعایت شرط سنی مقرر در قوانین و مقررات بازنشستگی زودتر از موعد جانبازان
الزامی نمیباشد.
ماده ٢٥ – به ھمسران شاھد سرپرست خانواده و جانبازان پنجاه درصد ( ٥٠ %) و بالاتر و آزادگان
متوفی كه فرزند یا فرزندانی را از آنان تحت تكفل قانونی داشته باشند معادل حداقل حقوق
كاركنان دولت، حق سرپرستی پرداخت خواھد شد. افراد حضانتكننده از این فرزندان محروم از
مادر نیز مشمول این ماده میباشند.
ماده ٢٦ – دولت موظف است بھمنظور حمایت از سلامت جانبازان پنجاهدرصد( ٥٠ %) و بالاتر و
جانبازان اعصاب و روان و شیمیایی به تشخیص كمیسیون پزشكی بنیاد و براساس شدت و نوع
ضایعات ناشی از مجروحیت و میزان ساعت كاری كه از جانبازان مراقبت میشود، نسبت به
برقراری و پرداخت حق پرستاری و
حق ھمیاری برمبنای حداقل دستمزد ماھانه كارگران اقدام و اعتبار مورد نیاز را در لوایح بودجه
سنواتی منظور نماید.
ماده ٢٧ – مدت خدمت داوطلبانه جانبازان، رزمندگان، آزادگان و شھدا در جبھه قبل از استخدام و
اشتغال درصورت تمایل جزء سنوات قابل قبول ازلحاظ بیمه و بازنشستگی به مأخذ مشاغل
سخت و زیانآور(یك به یكونیم) محسوب میگردد.
دولت مكلف است مابھالتفاوت كسور بیمه و بازنشستگی سھم كارمند و یا كارگر و كارفرما را
برای مدت مذكور به مأخذ آخرین وضعیت استخدامی (حقوق و مزایای مشمول كسور بیمه و
بازنشستگی) محاسبه و یكجا به صندوقھای مربوط واریز نماید.
ماده ٢٨ – كلیه دستگاھھای مشمول این قانون مكلفند نسبت به اعطای امتیازات دیپلم به شھدا
و مفقودان زیر دیپلم و احتساب مزایای یك مقطع تحصیلی بالاتر به كلیه شھدا و مفقودان دارای
مدرك دیپلم و بالاتر ھمانند جانبازان و آزادگان اقدام و حقوق و مزایای آنان را مطابقت دھند.
فصل پنجم – اشتغال و كارآفرینی
ماده ٢٩ – خانواده شاھد، جانبازان ، ھمسر و فرزندان جانبازان بیست و پنج درصد( ٢٥ %) و بالاتر،
آزادگان و ھمسر و فرزندان آنان مشروط بر آنكه فاقد شغل و درآمد بوده و واجد شرایط شغل مورد
نظر باشند میتوانند ازخدمات این فصل برخوردار شوند.
تبصره – رزمندگان و خواھر و برادر شاھد در اولویت بعدی برای استفاده از خدمات موضوع این
فصل میباشند.
ماده ٣٠ - وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی و سایر واحدھای ذی ربط اعم از دولتی و غیردولتی
موظفند ضمن ھماھنگی با بنیاد در راستای جذب نیروی انسانی موردنیاز كارگاھھای تابع قانون
كار، مشمولان موضوع ماده ( ٢٩ ) این قانون را در اولویت قرار دھند.
ماده ٣١ - به منظور تشویق كارفرمایان كارگاھھا به جذب مشمولان موضوع ماده ( ٢٩ ) این قانون،
دولت موظف است كارفرمایانی را كه با ھماھنگی بنیاد پس از أخذ تعھدات لازم و انعقاد قراردادی
كه مبین تعھدات طرفین باشد اقدام به جذب نیرو در راستای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز خود
مینمایند، مشمول تخفیفات و تسھیلاتی به شرح ذیل قرار دھد:
(% الف - حق بیمه سھم كارفرما برای جانبازان و آزادگان و فرزندان شاھد به میزان صددرصد( ١٠٠
و سایر مشمولان موضوع ماده( ٢٩ ) این قانون به میزان پنجاهدرصد( ٥٠ %) حداقل به مدت پنج
سال توسط بنیاد پرداخت میگردد.
(% ب - كاھش مالیات كارفرمایان این گونه كارگاھھا از طریق احتساب یكصد و پنجاه درصد( ١٥٠
حقوق پرداختی به ایثارگران جدیدالاستخدام به عنوان ھزینھھای قابل قبول مالیاتی به مدت پنج
سال
ج - كارفرمایانی كه اقدام به جذب و استخدام افراد موضوع ماده ( ٢٩ ) این قانون حداقل به مدت
پنج سال مینمایند تا مدت ھجده ماه از ھفتاد و پنج درصد( ٧٥ %) یارانه حداقل حقوق و دستمزد،
موضوع ماده ( ٤١ ) قانون كار برحسب نوع شغلی كه در اختیار آنان قرار خواھد گرفت بھرھمند
میشوند.
ماده ٣٢ - بنیاد موظف است نسبت به ایجاد صندوق اشتغال و كارآفرینی ایثارگران اقدام نموده و
اساسنامه آن را تدوین و به تصویب ھیأت وزیران برساند. منابع مالی این صندوق به شرح زیر
تأمین میگردد:
الف - بودجه عمومی دولت
ب - وجوه برگشتی از محل اقساط وامھای اشتغال پرداختی به ایثارگران(وجوه اداره شده)
ج - سایر منابع بنیاد (منابع داخلی بنیاد)
(% ماده ٣٣ – درصورتی كه در راستای دستیابی فرزندان شاھد، جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥
و بالاتر و آزادگان بیكار به مشاغل مناسب، نیاز به فراگیری دورھھای آموزشی و مھارتی باشد، به
منظور تأمین حداقل معاش آنان درطول دوره آموزش (حداكثر تا ھجدهماه) كمك ھزینه زندگی
معادل ھفتاد و پنج درصد ( ٧٥ %) حداقل حقوق كاركنان دولت و برای یكبار توسط بنیاد پرداخت
خواھد شد.
ماده ٣٤ – برای بھرھمندی افراد واجد شرایط این فصل، ضمن ھماھنگی دستگاھھا و مراكز
ارائهدھنده امكانات فوق با بنیاد مشروط بر آنكه قبلاً از تسھیلات این فصل استفاده نكرده باشند
تا سی درصد ( ٣٠ %) از امكانات مربوط به موارد ذیل به این امر اختصاص مییابد:
الف – واگذاری غرفه میادین و بازارچھھای خوداشتغالی و دكّه ازطریق شوراھای اسلامی و با
ھماھنگی شھرداریھا
ب – سھمیه پذیرش دورھھای كوتاه مدت و بلندمدت آموزشھای مھارتی، تخصصی سازمان
آموزش فنی و حرفھای به ھمراه تسھیلات رفاھی بھویژه خوابگاه
ج – اجرای دورھھای كارورزی خاص فارغالتحصیلان توسط دستگاھھای اجرائی ذیربط
د – اعزام نیروی كار به خارج از كشور، توسط دستگاھھای مشمول این قانون
ماده ٣٥ – دولت مكلف است ساز و كارھای مناسب را برای ایجاد مشاغل پایدار برای مشمولان
این فصل از محل تسھیلات تكلیفی، اعتبارات وجوه اداره شده، خوداشتغالی، برنامه كمكھای
فنی و اعتباری (ملی و استانی) در لوایح بودجه سالانه پیشبینی و اجراء نماید.
ماده ٣٦ – به منظور ساماندھی موضوع اشتغال مشمولان این قانون در سیاستگذاریھای كلان،
رئیس بنیاد در شورای عالی اشتغال عضویت خواھد داشت.
فصل ششم – معیشت و رفاه
ماده ٣٧ - كسورات بازنشستگی سھم اسرا، آزادگان و جانبازان شاغل و حالت اشتغال در
دستگاھھای موضوع ماده ( ٢) این قانون به شرح تبصرھھای زیر حسب مورد تأمین و پرداخت
میگردد.
تبصره ١ - كلیه دستگاھھای اجرائی موظفند از محل اعتبارات مصوب و در قالب تخصیص اعتبار
ابلاغی نسبت به تأمین و پرداخت كسورات بازنشستگی سھم اسرا، آزادگان و جانبازان در
دستگاه مربوط اقدام نمایند.
تبصره ٢ - شركتھای دولتی، بانكھا و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، نھادھای عمومی
غیردولتی كه از بودجه عمومی دولت استفاده میكنند و شركتھایی كه شمول قانون بر آنھا
مستلزم ذكر نام است، موظفند از محل ھزینه عملیات جاری خود نسبت به پرداخت كسورات
بازنشستگی سھم اسرا، آزادگان و جانبازان شاغل و حالت اشتغال در مؤسسات مربوط اقدام
نمایند.
تبصره ٣ – دولت مكلف است به منظور پرداخت كسورات بازنشستگی سھم اسرا، آزادگان و
جانبازان شاغل در بخش غیردولتی مشمول قانون كار و تأمین اجتماعی اعتبار لازم را ھر ساله در
لوایح بودجه سنواتی كل كشور پیشبینی نموده و در اختیار سازمان تأمین اجتماعی قرار دھد.
ماده ٣٨ - حقوق و مزایای پرسنل وظیفه و نیروھای داوطلب غیرشاغل در دستگاھھای موضوع
ماده( ٢) این قانون كه به صورت بسیج مردمی از سوی مراجع ذیصلاح نظیر نیروی مقاومت
بسیج، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش، كمیته امداد امام خمینی(ره) ، جھاد سازندگی،
سازمان تبلیغات اسلامی، حوزھھای علمیه و
جمعیت ھلال احمر جمھوری اسلامی ایران به جبھه اعزام و به دلیل حضور در جبھه و یا براثر ترور
شھید، مفقودالاثر، جانباز از كارافتاده كلی و آزاده از كارافتاده كلی گردیدھاند، طبق مقررات،
ھمطراز كادر نیروھای مسلح تعیین و توسط بنیاد پرداخت خواھد شد.
تبصره – حقوق وظیفه جانبازان غیرحالت اشتغال مشمول قوانین نیروھای مسلح براساس
مقررات مربوط در نیروھای مسلح محاسبه و توسط نیروی مربوط پرداخت میگردد.
ماده ٣٩ – حقوق و مزایای حالت اشتغال مستخدمان شھید، مفقودالاثر، اسرا، آزادگان و جانبازان
از كار افتاده كلی دستگاھھا، اعم از كشوری و لشكری براساس قوانین و مقررات استخدامی
نیروھای مسلح محاسبه میگردد.
تبصره ١ – حقوق و مزایای اسرا، آزادگان و جانبازان ازكارافتاده كلی توسط دستگاه مربوط و حقوق
و مزایای شھدا و مفقودالاثرھا توسط بنیاد پرداخت میگردد.
تبصره ٢ – حقوق حالت اشتغال جانبازان و آزادگان از كارافتاده كلی موضوع مواد( ٣٨ ) و ( ٣٩ ) این
قانون در صورت اشتغال در دستگاھھای موضوع بند(الف) ماده( ٢) این قانون قطع میگردد.
ماده ٤٠ – حقوق بازنشستگی شھدا، جانبازان و آزادگان مشمول قانون حالت اشتغال، معادل
آخرین حقوق و مزایای دریافتی تعیین و ھر ساله متناسب با افزایش ضریب حقوق شاغلان اضافه
و به شكل تبصرھھای زیر عمل میشود.
تبصره ١ – حقوق بازنشستگی مشمولان قانون حالت اشتغال، اعم از اینكه دراجرای قانون مذكور
و یا سایر قوانین و مقررات مربوط بازنشسته شده باشند مشابه كاركنان ھمطراز (بازنشسته در
سال تصویب این قانون) تطبیق و اعمال میگردد.
تبصره ٢ – حقوق بازنشستگی و وظیفه شھدا، جانبازان و آزادگان غیرمستخدم دولت توسط بنیاد
و حقوق بازنشستگی و وظیفه جانبازان و آزادگان مستخدم دولت توسط صندوق بازنشستگی
دستگاه ذیربط پرداخت میگردد.
تبصره ٣ – مشمولان قانون حالت اشتغال ھنگام نیل به بازنشستگی از كلیه امتیازات منظورشده
برای شاغلان ھمطراز (مانند پاداش پایان خدمت وغیره) برخوردار میگردند. دستگاه مجری حكم
حقوق بازنشستگی مكلف به تأمین و پرداخت حقوق و امتیازات مذكور خواھد بود.
ماده ٤١ - جانبازان بیست و پنج درصد( ٢٥ %) و بالاتر، آزادگان و خانوادھھای شاھد و خانواده
جانبازان ھفتاد درصد ( ٧٠ %) در صورت مسافرت داخلی از طریق ھریك از شركتھای دولتی یا
خصوصی ھواپیمایی، راھآھن و كشتیرانی با ارائه كارت ایثارگری و یا معرفینامه بنیاد از پرداخت
پنجاه درصد( ٥٠ %) ھزینه بلیط مسافرت معاف میباشند.
تبصره ١ – كلیه مشمولان این ماده از پرداخت ھزینه بلیط اتوبوس و مترو (داخل شھری) معاف
میباشند.
تبصره ٢ - مشمولان این ماده در پروازھای خارجی با معرفینامه بنیاد برای یكبار در سال از پنجاه
درصد ( ٥٠ %) تخفیف مستقیم بھای روز فروش بھرھمند میباشند.
تبصره ٣ - تخفیف موضوع این ماده در بخشھای دولتی و خصوصی توسط بنیاد تأمین و پرداخت
میشود.
ماده ٤٢ - معافیت ایثارگران و فرزندان ذكور آنان و برادران شھدا از انجام خدمت وظیفه عمومی
طبق قانون نظام وظیفه عمومی و اصلاحات آن و تدابیر فرمانده كل نیروھای مسلح خواھد بود.
ماده ٤٣ - سازمان حج و زیارت موظف است ھر ساله پنج درصد ( ٥%) تا
ده درصد ( ١٠ %) از سھمیه حج تمتع را به جانبازان و آزادگان و ھمسران آنان، ھمسر و والدین
شاھد كه توسط بنیاد معرفی و برای اولین بار مشرف میشوند اختصاص دھد.
ماده ٤٤ - وزارت كشور ضمن ھماھنگیھای لازم نسبت به ارائه خدمات ترددی از جمله آرم و كارت
تردد و مجوز ورود به محدوده طرح ترافیك و مناطق مربوط را برای جانبازان بیست و پنج درصد
٢٥ %) و بالاتر، براساس معرفینامه بنیاد به صورت رایگان فراھم نماید. )
ماده ٤٥ - دولت مكلف است سالانه اعتبار و تسھیلات لازم را برای تھیه خودرو مناسب برای كلیه
جانبازان پنجاه درصد ( ٥٠ %) و بالاتر و آن تعداد از جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) الی چھل و
نه درصد ( ٤٩ %) كه به تشخیص كمیسیون پزشكی بنیاد از نظر جسمی محدودیت حركتی دارند،
پیشبینی نماید.
تبصره ١ - آن تعداد از ھمسر و فرزندان شاھد و آزادگانی كه به تشخیص كمیسیون پزشكی بنیاد
معلول شناخته میشوند میتوانند از تسھیلات موضوع این ماده استفاده نمایند.
تبصره ٢ – آییننامه چگونگی واگذاری، میزان تسھیلات، كارمزد و میزان كمك بلاعوض توسط بنیاد
و معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور تھیه و به تصویب ھیأت وزیران خواھد رسید.
ماده ٤٦ - دولت مكلف است نسبت به تأمین و پرداخت پنجاه درصد ( ٥٠ %) ھزینه بیمه عمر
خانوادھھای شاھد، جانبازان و آزادگان كه توسط ھیچیك از دستگاھھای دولتی تحت پوشش
بیمه مذكور نمیباشند، اقدام نماید.
ماده ٤٧ - دولت مكلف است ھمه ساله مبلغی را به منظور كمك به صندوق ذخیره ایثارگران كه
توسط بنیاد تشكیل خواھد شد در بودجه سالانه بنیاد پیشبینی نماید.
ماده ٤٨ - بنیاد مكلف است پس از فوت ھریك از ایثارگران غیرمستخدم دولت، كمك ھزینه فوت
ھمانند مشمولان قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از ھزینھھای ضروری به كاركنان
١٣٧٥ و اصلاحیھھای بعدی آن، به خانواده آنان مشروط بر اینكه به موجب /٢/ دولت مصوب ٢٦
قوانین و مقررات دیگری دریافت ننموده باشند، پرداخت نماید.
تبصره - دستگاھھای اجرائی كشوری و لشكری برای ایثارگران مستخدم خود، طبق قوانین و
مقررات مربوط اقدام مینمایند.
ماده ٤٩ – دستگاھھای اجرائی مشمول این قانون موظفند برای مساعدت در امر ازدواج خانواده
شاھد، آزادگان، جانبازان و فرزندان آنان برای یك نوبت ھدیه ازدواج موضوع مفاد قانون پرداخت
١٣٧٥ و /٢/ پاداش پایان خدمت و بخشی از ھزینھھای ضروری به كاركنان دولت مصوب ٢٦
اصلاحیھھای بعدی آن را به میزان دوبرابر پرداخت نمایند.
تبصره – پرداخت ھدیه ازدواج به مشمولان این ماده كه تحت پوشش دستگاھھای اجرائی
نیستند بھعھده بنیاد است.
ماده ٥٠ - تسھیلات بانكی (وام) بابت مساعدت در امر ازدواج خانواده شاھد ، جانبازان ، آزادگان
و فرزندان آنان برای یك نوبت به میزان دوبرابر ضوابط بانكی از سوی شورای پول و اعتبار به صورت
قرضالحسنه تعیین میگردد.
ماده ٥١ - كلیه دستگاھھای اجرائی مشمول این قانون موظفند به شھدا و جانبازان بیست و پنج
درصد ( ٢٥ %) و بالاتر و آزادگان شاغل مبلغی معادل بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) حداقل حقوق
كاركنان دولت را كه ھر ساله توسط دولت تعیین میشود، به عنوان فوقالعاده ایثارگری به طور
ماھانه پرداخت نمایند.
تبصره ١ - به افراد موضوع ماده مذكور كه در استخدام دولت نیستند مبلغ یادشده توسط بنیاد
تأمین و پرداخت میگردد.
تبصره ٢ – این فوقالعاده ایثارگری به جانبازان و آزادگان از كارافتاده كلی كه از حقوق حالت
اشتغال مطابق مواد ( ٣٨ ) و ( ٣٩ ) این قانون برخوردار گردیدھاند تعلق نخواھد گرفت.
ماده ٥٢ – بیمه درمانی فرزندان ذكور شھدا پس از فراغت از تحصیل تا زمان اشتغال حداكثر به
مدت سه سال توسط بنیاد محاسبه و پرداخت میگردد.
ماده ٥٣ – كلیه دستگاھھای مشمول این قانون موظفند مرخصی استحقاقی و عملیاتی استفاده
نشده شھدا و مفقودان را به ازای ھر ماه طلب مرخصی آنان معادل یك ماه آخرین حقوق و مزایای
دریافتی آنان محاسبه و از سوی دستگاھھای ذیربط پرداخت نمایند.
ماده ٥٤ – كاركنان شھید و جانباز و آزاده ازكارافتاده كلی ھمانند سایر كاركنان شاغل دستگاھھا،
از كلیه تسھیلات اجتماعی، رفاھی، آموزشی و خدمات قابل ارائه به كاركنان دستگاھھا، نظیر
دفترچه اتكا، علاوه بر تسھیلات بنیاد برخوردار خواھند شد.
ماده ٥٥ – جانبازان و آزادگان ازكارافتاده كلی مشمول این قانون چنانچه قبل از سن بازنشستگی
فوت نمایند، عائله تحت تكفل آنان از حقوق و مزایای حالت اشتغال تا سن بازنشستگی برخوردار
خواھند شد.
ماده ٥٦ – صددرصد ( ١٠٠ %) حقوق و فوقالعاده شغل و سایر فوقالعادھھا اعم از مستمر و
غیرمستمر شاھد، جانبازان و آزادگان از پرداخت مالیات معاف میباشد.
( ماده ٥٧ – مرخصیھای استحقاقی آزادگان شاغل در طول ایام اسارت كه براساس ماده ( ١٣
١٣٦٨ سنوات /٩/ قانون حمایت از آزادگان (اسرای آزادشده) پس از ورود به كشور مصوب ١٣
خدمتی آنان دوبرابر محاسبه و ذخیره شدھاست، براساس آخرین حقوق و مزایای فرد قابل
پرداخت خواھد بود.
ھمچنین آزادگانی كه بعد از اسارت شاغل شدھاند از این مزایا برای مدت اسارت بھرھمند
خواھند شد.
ماده ٥٨ - وزارت دادگستری با ھمكاری قوه قضائیه نسبت به ارائه خدمات حمایت قضائی از
خانواده شاھد، جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر و آزادگان در مراجع قضائی جھت دفاع
و استیفای حقوق آنان اقدام نماید.
تبصره ١ - ھزینه ارائه خدمات حمایت قضائی از محل اعتبارات مصوب بنیاد تأمین و پرداخت
میگردد.
تبصره ٢ – شكایات مربوط به ایثارگران مشمول این ماده درخصوص عدم اجرای این قانون در
كمیسیون ماده ( ١٦ ) قانون تسھیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی قابل طرح
میباشد.
ماده ٥٩ – قوه قضائیه، سازمان ثبت اسناد و املاك كشور و كانون وكلای دادگستری موظفند
بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) سھمیه صدور پروانه سردفتری و وكالت و مجوز كارشناسان رسمی
دادگستری را به خانواده شاھد، جانبازان بیست و پنج درصد( ٢٥ %) و بالاتر و آزادگان با شش ماه
سابقه اسارت و رزمندگان با ششماه سابقه حضور در جبھه و درصورت واجد شرایط بودن
اختصاص دھند.
ماده ٦٠ – دستگاھھای موضوع ماده( ٢) این قانون مكلفند حسب درخواست جانبازان و آزادگانی
كه قبل از تصویب این قانون در خدمت دستگاه بوده و قطع ھمكاری نمودھاند صرفاً برای یكبار
نسبت به اعاده به خدمت آنان اقدام نمایند.
تبصره – افرادی كه به موجب رأی صادره از مراجع قضائی یا ھیأتھای رسیدگی به تخلفات اداری و
یا سایر مراجع قانونی مربوط به دلیل محكومیت از كار بركنار شدھاند مشمول این ماده نخواھند
بود.
ماده ٦١ – آییننامه اجرائی این فصل از سوی بنیاد، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروھای مسلح
جمھوری اسلامی ایران، ستاد كل نیروھای مسلح و معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی
رئیسجمھور تھیه و بھتصویب ھیأت وزیران میرسد.
فصل ھفتم - امور فرھنگی، آموزشی، ورزشی و ترویج فرھنگ ایثار و شھادت
ماده ٦٢ - دانشگاھھا و مؤسسات آموزش عالی دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و مراكز آموزش
عالی غیرانتفاعی موظفند با رعایت مقطع تحصیلی و نوع مؤسسه، نسبت به انتقال دانشجویان
و پذیرفتھشدگان، آزادگان، اسرا، جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر و ھمسر و فرزندان
آنان و دانشجویان شاھد به دانشگاه یا مؤسسات آموزش عالی محل سكونت خانواده آنان و یا
نزدیكترین محل و ھمچنین تغییر رشته ھمطراز در گروه آزمایشی مربوط برای یكبار اقدام نمایند.
ماده ٦٣ – با ھدف توسعه، ترویج و نھادینه نمودن فرھنگ جھاد، ایثار و شھادت و زنده نگھداشتن
یاد شھیدان و حفظ و تقویت شأن و جایگاه الگوھای عینی عرصه جھاد، ایثار و شھادت، شورای
عالی ترویج و توسعه فرھنگ ایثار و شھادت با شرح وظایف و تركیب زیر تشكیل میشود.
الف – شرح وظایف:
١- سیاستگذاری در زمینه احیاء، حفظ، ترویج ونھادینه نمودن فرھنگ جھاد، ایثار و شھادت
٢- ساماندھی و ھماھنگی در برنامھریزیھای كلان دستگاھھا و نھادھای متولی دولتی و
غیردولتی
٣- بهكارگیری ظرفیتھای جامعه و كشور برای تحقق اھداف شھیدان، جانبازان و آزادگان
٤- ساماندھی نحوه تجلیل و تقدیر از ایثارگران و استفاده از توان و ظرفیت آنان در توسعه و ترویج
فرھنگ ایثار و شھادت
ب- تركیب:
١- رئیس جمھور به عنوان رئیس شورا
٢- وزیر فرھنگ و ارشاد اسلامی
٣- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
٤- وزیر آموزش و پرورش
٥- وزیر بھداشت،درمان و آموزش پزشكی
٦- وزیر كشور
٧- رئیس ستاد كل نیروھای مسلح
٨- رئیس بنیاد شھید و امور ایثارگران
٩- نماینده ولی فقیه در بنیاد
١٠ - رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشھای دفاع مقدس
١١ - رئیس سازمان صدا و سیمای جمھوری اسلامی ایران
١٢ - رئیس سازمان تبلیغات اسلامی
١٣ - معاون برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور
١٤ - یكی از مجتھدین به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم
١٥ - رئیس مركز رسیدگی به امور مساجد
١٦ - رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر كشور
١٧ - دونفر از نمایندگان عضو كمیسیون اجتماعی با معرفی كمیسیون و انتخاب مجلس شورای
اسلامی
تبصره ١- دبیرخانه شورا در بنیاد مستقر میباشد و مسؤولیت پشتیبانی علمی، پژوھشی و
خدماتی متناسب با وظایف و مسؤولیت شورا را بر عھده خواھد داشت.
تبصره ٢- دستگاھھای اجرائی ذیربط موظفند به منظور توسعه و ترویج فرھنگ ایثار و شھادت از
تشكلھا و سازمانھای غیردولتی فرھنگی، ھنری، پژوھشی و ورزشی كه در حوزه ایثارگران
فعالیت مینمایند، حمایتھای مادی و معنوی بھعمل آورند.
تبصره ٣- دستورالعملھای داخلی شورا به پیشنھاد دبیرخانه به تصویب شورا خواھد رسید.
تبصره ٤ – مصوبات این شورا با تأیید رئیسجمھور لازمالاجراء خواھدبود.
ماده ٦٤ – باتوجه به ضرورت حفظ،جمعآوری و تمركز كلیه اسناد و آثار شھدا و ایثارگران، دولت
موظف است اقدامات لازم را در جھت حفظ و نگھداری اصل آثار و اسناد فرھنگی، ھنری، تاریخی
و علمی مكتوب و غیرمكتوب شھدا و ایثارگران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی با رعایت اصول
طبقھبندی به عمل آورد.
تبصره ١ – در صورت انتشار این آثار رعایت حقوق مادی و معنوی صاحبان آن الزامی است.
تبصره ٢ – آییننامه اجرائی این ماده حداكثر ظرف سه ماه توسط بنیاد با ھمكاری وزارت فرھنگ و
ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرھنگی و گردشگری، مركز اسناد ملی، ستاد كل نیروھای
مسلح و معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور تھیه و به تصویب ھیأت وزیران
خواھدرسید.
ماده ٦٥ - به منظور تجلیل از ھمسر، فرزند، والدین شھدا، مفقودان، اسرا و ھمچنین جانبازان،
آزادگان و ھمسر و فرزندان جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر و رزمندگان، به آنان نشان
ویژه اعطاء خواھد شد. اعطای نشان ویژه به كلیه ایثارگران، تابع آییننامه اجرائی خواھد بود كه در
كارگروھی متشكل از نمایندگان بنیاد، معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور،
ستادكل نیروھای مسلح با مسؤولیت معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمھوری حداكثر
ظرف شش ماه تھیه و به تصویب ھیأت وزیران خواھد رسید. این نشان غیراز نشانھای دولتی
است كه تحت آییننامه مربوط اعطاء میشوند.
ماده ٦٦ - بنیاد موظف است نسبت به تأمین و پرداخت صددرصد ( ١٠٠ %) ھزینه شھریه كلیه
دانشجویان شاھد (ھمسر و فرزندان شھدا)، جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر و
ھمسر و فرزندان آنھا و آزادگان و ھمسر و فرزندان آنان را كه در مؤسسات آموزش عالی
غیرانتفاعیغیردولتی، پیامنور، شبانھدولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و ھر مؤسسه و دانشگاه
آموزش عالی شھریھبگیر مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بھداشت، درمان و
آموزش پزشكی مشغول تحصیل میباشند، اقدام نماید.
تبصره – تعیین رشتھھای تحصیلی مورد نیاز، نوع، میزان و شرایط پرداخت ھزینه شھریه
دانشجویی به موجب آییننامھای خواھدبود كه توسط بنیاد و با ھمكاری وزارتخانھھای علوم،
تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و آموزش پزشكی تھیه و به تصویب ھیأت وزیران
خواھدرسید.
ماده ٦٧ - بنیاد موظف است نسبت به تأمین و پرداخت ھزینھھای خدمات آموزشی طرح شاھد
در برنامھھای آموزش عمومی و سایر برنامھھای آموزش عالی از محل اعتباراتی كه به ھمین
منظور در قوانین بودجه سنواتی پیشبینی میشود اقدام نماید.
تبصره ١ - بنیاد موظف است نسبت به پرداخت كمك ھزینه تحصیلی به دانشآموزان و دانشجویان
شامل ھمسر و فرزندان شاھد، جانبازان بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر، آزادگان و
خانوادھھای آنان اقدام نماید.
تبصره ٢ - آییننامه اجرائی این ماده از سوی بنیاد و معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی
رئیسجمھور تھیه و به تصویب ھیأت وزیران خواھد رسید.
ماده ٦٨ - وزارت فرھنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمھوری اسلامی ایران و دیگر
دستگاھھای اجرائی متولی امور فرھنگی كشور مشمول این قانون موظفند نسبت به تولید
برنامھھای رادیویی و تلویزیونی و ھنری مرتبط با ایثار و شھادت اقدام و از ھنرمندانی كه در این
زمینه فعالیت میكنند به خصوص ھنرمندان ایثارگر حمایت نمایند.
تبصره – آییننامه اجرائی و تعیین میزان تولیدات برنامھھای مورد نظر توسط وزارت فرھنگ و ارشاد
اسلامی و سازمان صدا و سیما با ھمكاری بنیاد حداكثر ظرف شش ماه تھیه و به تصویب ھیأت
وزیران خواھد رسید.
ماده ٦٩ - به منظور تشویق و حمایت از نخبگان و سرآمدان علمی، فرھنگی، ورزشی و ھنری
خانواده شاھد و ایثارگران برای حضور مؤثر در عرصھھای ملی و بینالمللی، بنیاد موظف است با
ھماھنگی معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور ظرف ششماه آییننامھای را در این
خصوص تھیه و جھت تصویب به ھیأت وزیران ارائه نماید.
ماده ٧٠ – وزارتخانھھای علوم، تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و آموزش پزشكی و كلیه
دانشگاھھای دولتی و غیردولتی و دستگاھھای اجرائی مشمول ماده( ٢) این قانون موظفند در
اعطای سھمیھھای ورود به دانشگاھھا و مؤسسات آموزش عالی، بورسھای تحصیلی داخل و
خارج از كشور، فرصتھای مطالعاتی و دورھھای دكترای تخصصی بیست درصد( ٢٠ %) از سھمیه
را به ھمسر و فرزندان شاھد، جانبازان، آزادگان و ھمسر و فرزندان آزادگان و ھمسر و فرزندان
جانبازان بالای بیست و پنج درصد( ٢٥ %) اختصاص دھند.
تبصره – كسب حداقل ھفتاد درصد( ٧٠ %)حد نصاب شرایط علمی و امتیاز پذیرفتھشدگان برای
رشتھھا و مقاطع تحصیلی الزامی میباشد. این میزان درخصوص رشتھھای پزشكی ھشتاد
درصد( ٨٠ %) حد نصاب شرایط علمی میباشد.
– ماده ٧١
الف - تا پایان قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران دانشگاھھا و مراكز و
ھای علوم، تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و مؤسسات آموزشی و پژوھشی و وزارتخانه
آموزش پزشكی، مكلفند حداقل ده درصد ( ١٠ %) اعضای ھیأت علمی مورد نیاز خود را از بین
جامعه ایثارگران شامل رزمندگان با بیش از ششماه حضور داوطلبانه در جبھه، جانبازان بالای
بیست و پنج درصد ( ٢٥ %)، آزادگان بالای سه سال اسارت، فرزندان جانبازان بالای پنجاه درصد
٥٠ %)، فرزندان شھدا و فرزندان آزادگان با بیش از سه سال اسارت كه دارای مدرك دكترای )
ھای علوم، تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و آموزش پزشكی تخصصی مورد تأیید وزارتخانه
باشند، حسب مورد از طریق استخدام و یا موافقت با انتقال كاركنان دیگر دستگاھھا یا تبدیل می
وضعیت كاركنان غیر ھیأت علمی تأمین و از ابتدا آنان را به صورت عضو ھیأت علمی رسمی
قطعی با احتساب سوابق آموزشی، پژوھشی و اجرائی مرتبط و تأثیر آن در پایه و مرتبه علمی
بدون الزام به رعایت شرط سنی و آزمون استخدام نمایند. مسؤولیت اجرای این حكم به طور
مستقیم بر عھده وزرا و رؤسای دستگاھھای مذكور است. مقامات یادشده در این خصوص، خود
باشند. احكام و امتیارات این بند شامل اعضای ھیأت علمی فعلی مجاز به اتخاذ تصمیم می
شود. دارای شرایط فوق نیز می
ب – پس از برنامه پنجساله پنجم توسعه، دانشگاھھایدولتی و غیردولتی و مراكز آموزشی و
پژوھشی وابسته به دستگاھھا و قوای سهگانه موظفند بیستدرصد( ٢٠ %) از سھمیه ھیأت
علمی خود را براساس آییننامهای كه توسط شورای عالی طرح و برنامه شاھد تھیه و بهتصویب
شورای عالی انقلاب فرھنگی خواھد رسید به ایثارگران اختصاص دھند.
ماده ٧٢ - با توجه به ضرورت حفظ نشاط و شادابی ایثارگران و خانوادھھای آنان، كلیه
دستگاھھای اجرائی موضوع ماده( ٢) این قانون كه دارای امكانات تفریحی فرھنگی، ھنری و
ورزشی میباشند با در نظر داشتن اصل عزتمندی،برای استفاده ایثارگران و خانواده آنان پنجاه
درصد( ٥٠ %) تخفیف در بھرھمندی از این تسھیلات در نظر گیرند.
فصل ھشتم - منابع مالی و نظارت
ماده ٧٣ - منابع مالی مورد نیاز با حفظ سھم سایر منابع بنیاد، در قالب مفاد لوایح بودجه
سنواتی پیشبینی خواھد شد.
تبصره ١ - سایر منابع بنیاد به عنوان درآمد اختصاصی بنیاد ھرساله در لوایح بودجه سنواتی
پیشبینی میگردد.
تبصره ٢ - به منظور شفافسازی منابع مالی اختصاصیافته برای خدماترسانی به ایثارگران،
معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور مكلف است نسبت به ایجاد فصل رفاه و تأمین
اجتماعی ایثارگران و برنامھھای ذیل آن متناسب با عناوین فصول این قانون در لوایح بودجه
سنواتی اقدام نماید.
ماده ٧٤ - به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون و آییننامه اجرائی آن، رئیس بنیاد موظف
است گزارش عملكرد ھر سال را كه براساس شاخصھای ھر برنامه و فعالیت تنظیم شده است
حداكثر تا پایان آذر ماه سال بعد به مقاممعظمرھبری، رئیسجمھور و مجلس شورای اسلامی
ارائه نماید.
تبصره ١ - كلیه دستگاھھای مشمول این قانون مكلفند ھرساله گزارش عملكرد مربوط به نحوه و
میزان ارائه خدمات و تسھیلات به ایثارگران مشمول این قانون را به بنیاد ارائه نمایند.
تبصره ٢ – ارائه گزارش از سوی دستگاھھایی كه مستقیماً زیر نظر مقاممعظم رھبری ھستند با
اذن معظمله خواھدبود.
ماده ٧٥ – نوع، میزان و تعیین اولویت ارائه خدمات ھرفصل طبق آییننامھھایی خواھد بود كه
توسط بنیاد با ھمكاری معاونت برنامهریزی و نظارت راھبردی رئیسجمھور، ستادكل نیروھای
مسلح، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروھای مسلح جمھوری اسلامی ایران و دستگاھھای
ذیربط(حسب مورد) تھیه و به تصویب ھیأت وزیران خواھد رسید.
ماده ٧٦ - كلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون ملغیالاثر میباشد.
قانون فوق مشتمل بر ھفتاد و شش ماده در جلسه مورخ سوم تیرماه یكھزار و سیصد و ھشتاد و
شش كمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی طبق اصل ھشتاد و پنجم ( ٨٥ ) قانون
اساسی تصویب گردید و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت چھار سال در
تاریخ بیست و پنجم شھریورماه یكھزار و سیصد و ھشتاد و پنج، بندھای (الف)، (د)، (ھ)، (و)،
،(٢٠) ،(١٣) ،(١٠) ،(٩) ،(٨) ،(٧) ،( (ط) ماده ( ١) و تبصرهھای ( ١) و ( ٢) ماده ( ٣) و مواد ( ٦
٣٧ ) وتبصرهھایآن، ( ٤١ ) و تبصرهھای ( ١) و ) ،(٣٥) ،(٣٣) ،(٢٩) ،(٢٨) ،(٢٥) ،(٢٤) ،(٢٣) ،(٢٢)
٧٢ ) و ) ،( ٥٦ ) و بخش اخیر فراز اول و فراز دوم ماده ( ٥٧ ) و مواد ( ٦٠ ) ،(٥٥) ،(٥٢) ،( ٢) آن، ( ٤٩ )
١٣٩١ از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام با این قید كه: /١٠/ ٧٣ ) این قانون در تاریخ ٢ )
١٣٩١ به نفع ایثارگران به تصویب مجلس شورای اسلامی /١٠/ قوانینی كه از سال ١٣٨٦ تا ٢ »
موافق مصلحت نظام «. رسیده است به قوت خود باقی و در ابلاغ این مصوبه لحاظ خواھد شد
١٣٨٦ به تأیید شورای نگھبان رسید. /١/ تشخیص داده شد و مابقی مواد این قانون در تاریخ ٢٩
ماده ( ٤٤ ) قانون برنامه پنجساله « و» عبارات الحاقی به ماده ( ٢١ ) كه در پی تطبیق با حكم بند
پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران بهشرح ذیل به آن افزوده شده است، در طول برنامه
فرزندان و » ،« شھدا و » ،« و جایگزینی نیروھای خروجی خود » : پنجساله پنجم توسعه معتبر است
و پنج درصد ( ٥%) سھمیه استخدامی را نیز به » و « یكسال و بالای یكسال اسارت » ،« ھمسران
رزمندگان با سابقه حداقل ششماه حضور داوطلبانه در جبھهھا و ھمسر و فرزندان آنان و فرزندان
«. جانبازان زیر بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و آزادگان كمتر از یكسال اسارت اختصاص دھند
بدیھی است سایر احكام مواد، بندھا، اجزاء و تبصرهھای كلیه قوانینی كه طی سالھای ١٣٨٦ تا
١٣٩١ به نفع ایثارگران بهتصویب رسیده است از جمله قوانین برنامه پنجساله پنجم توسعه /١٠/٢
جمھوری اسلامی ایران و بودجه سال ١٣٩١ كل كشور در طول زمان اعتبار قانونی خود معتبر
است.
١٣٩١ ) به مدت چھارسال به صورت /١٠/ این قانون از تاریخ تأیید مجمع تشخیص مصلحت نظام ( ٢
آزمایشی لازمالاجراء است. فھرست قوانینی كه برای مجریان غیرقابل استناد است، به شرح زیر
اعلام میشود:
شھریه دانشجویان جانباز بیست و پنج درصد ( ٢٥ %) و بالاتر و فرزندان آنان، فرزندان » ١- عبارت
ماده ( ٢٠ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه « ك» از بند « شاھد، آزادگان و فرزندان آنان
١٣٨٩/١٠/ جمھوری اسلامی ایران مصوب ٢٥
ماده ( ٤٤ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران اصلاحی « ب» ٢- بند
١٣٩٠/٦/ مصوب ٧
ماده ( ٤٤ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران مصوب « ھ » ٣- بند
١٣٨٩/١٠/٢٥
ماده ( ٤٤ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران اصلاحی « و» ٤- بند
١٣٩١ (تبصرهھای این بند به قوت خود باقی است.) /٨/ ١٣٩٠ و ١٤ /١١/١٨
ماده ( ٤٤ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران مصوب « ل» ٥- بند
١٣٨٩/١٠/٢٥
برخورداری از مزایای بیمه مذكور مستلزم پرداخت حق بیمه سھم كارمند توسط افراد » ٦- عبارت
از ماده ( ٢٢٨ ) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه «. فوقالذكر و سھم كارفرما توسط دولت است
١٣٨٩/١٠/ جمھوری اسلامی ایران مصوب ٢٥
علی لاریجانی
پیشخوان خدمات دانشگاه
راهنمای تلفن های دانشگاه