ياداشت دکتر «جعفر حسين‌زاده» دانشيار دانشگاه ايلام

اينکه آيا حذف کامل گياه نيمه انگلي لورانتوس روي درختان بلوط از نظر اکولوژيکي درسته يا نه؟ پاسخ کوتاه اين است، که: خير. حذف کامل گياه نيمه‌انگلي لورانتوس ممکن است در کوتاه‌مدت به بهبود وضعيت برخي درختان کمک کند، اما از ديدگاه اکولوژيکي به‌طور مطلق درست نيست بلکه نيازمند مديريت مبتني بر بومشناسي است.

البته مبارزه با لورانتوس اهداف مثبتي هم ممکنه داشته باشه؛ مثلاً در مواقعي که آلودگي شديد است (درخت ميزبان به‌شدت آسيب‌ديده باشد)، حذف موضعي اين گياه نيمه انگلي مي‌تواند از مرگ درخت جلوگيري کند. يا در مناطق خاصي که درختان بلوط‌ تحت فشار شديد تنش‌هاي ديگر (مثل خشکسالي، فرسايش خاک، آتش‌سوزي، چرا و...) هستند، کاهش بار استرس اضافي درخت مي‌تواند موجه باشد و حتي ممکن است به بهبود جوانه‌زني و برگ‌دهي درخت کمک کند.

اما از ديدگاه اکولوژيکي، لورانتوس بخشي از زنجيره غذايي و اکوسيستم طبيعي جنگل‌هاي زاگرس است؛ ميوه‌هاي آن منبع تغذيه براي پرندگان خاص منطقه است و اگر اين پرندگان نباشند ممکن است شاهد طغيان يک سري آفات و امراض باشيم؛ لورانتوس هم جزوي از تنوع زيستي اکوسيستم است و برخي حشرات و حيات‌وحش به آن وابسته‌اند.

نکته ديگر اين است، که وجود لورانتوس نشان‌دهنده‌ وجود اختلال در اکوسيستم است، نه علت آن؛ و لذا گسترش آن معمولاً ناشي از ضعف عمومي درختان ميزبان، به‌دليل خشکسالي، چراي دام، آتش سوزي، فقر و تخريب خاک و ضعف مديريت است.

بايد توجه داشت که در اکوسيستم‌هاي طبيعي، حتي ارگانيسم‌هاي به‌ظاهر مضر، نقش تنظيمي دارند و حذف کامل آن‌ها مي‌تواند تعادل اکولوژيکي را برهم بزند.

راهکار پيشنهادي اين است که مديريت هدفمند و محدود صورت گيرد، بطوريکه حذف لورانتوس فقط در درختان به‌شدت آسيب‌ديده انجام شود، نه در همه درختان؛ ضمن اينکه بايد تراکم و تأثير لورانتوس در سطوح منطقه مورد بررسي و پايش بلندمدت قرار بگيرد و همزمان براي بهبود کلي وضعيت اکوسيستم مانند کاهش فشار چرا، مديريت صحيح منابع آب و خاک، کنترل آتش‌سوزي و آموزش جوامع محلي هم اقدام کرد.