رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران گفت: اگر نتوانيم تنوع اجتماعي را به کمک رسانه و مطبوعات مدني کنيم استعمار و استکبار بدون نياز به هيچ سلاح، برنامه‌ريزي و هزينه‌اي از نقش ديناميتي اين تنوع‌ها بهره‌مند خواهد شد.

به گزارش خبرنگار روابط عمومي، دکتر محمدامين قانعي‌راد، رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران در نشست نقش رسانه در همگرايي منطقه در جشنواره فرامرزي مطبوعات در دانشگاه ايلام، اظهار کرد: بايادياز مرحوم دکتر عبدالهي رييس اسبق انجمن جامعه‌شناسي ايران که به ما مفهوم اعتماد و سرمايه تعميميافته و شخصيت مدني را آموخت. اين مفهوم از جمله مفهوماتي است که وابسته به جامعه‌ي مدني و شهروندي است. علي‌الظاهر انتظار مي‌رود چنين مفاهيمي توسط اساتيدي آموخته شود که داراي ريشه‌ي قومي و قبيله‌اي نباشند و از حيث محل زندگي دوران کودکي و جواني خود را در شهرهاي بزرگ مانند تهران گذرانده باشد.

وي ادامه داد: مرحوم دکتر عبدالهي که شهروندي از ايلام بود و ايلام از نظر فرهنگي سرزميني محسوب مي‌شود که فرهنگ قبيله‌اي و ايلي در آن وجود دارد اين مفاهيم پيشرفته را به ما جامعه‌شناسان کشور آموخت. عبدالهي به ما ياد داد که تنوع و تکثر اجتماعي مي‌تواند به مثابه يک تهديد و در عين حال به مثابه يک فرصت تلقي شود. اما چيزي که تنوع  اجتماعي را تبديل به تهديد مي‌کند فقدان ارتباط، همگرايي، گفت‌وگو و نبود مذاکره، همنشيني، تعامل بين گروه‌هاي مختلف اجتماعي است و آن چيزي که تنوع و تکثر اجتماعي را به فرصت تبديل مي‌کند ارتباطات ميان فرهنگي است که به طور خاص مي‌تواند توسط رسانه‌ها و مطبوعات شکل بگيرد و گروه‌هاي مختلف اجتماعي را که از حيث زبان، قوميت و حتي نژاد و مذهب با هم متفاوت هستند در کنار همديگر قرار بدهد و بين آنها الفت و دوستي ايجاد کند.

رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران با بيان اينکه شايد مهم‌ترين رسالت دين و به طور خاص اسلام ايجاد ائتلاف بين قلوب و ايجاد نزديکي بين قبائل متفرق و قوميت‌هاي متفاوت است، تصريح کرد: رسالت پيامبر هنگامي شروع شد و دين اسلام هنگامي تبلور اجتماعي پيدا کرد که پيامبر توانست بين دو قبيله‌ي اوس و خزرج پيمان وحدت و اخوت ببندد و بدين وسيله مدينه را پايه‌گذاري کند، مدينه لزوما به معناي شهر در معناي فيزيکي آن نيست بلکه بعد معنوي شهر مدنظر است؛ يعني گروه‌هايي که متفاوت و مختلف‌اند و از نظر ويژگي‌هاي فکري در تعارض با هم قرار دارند. در اين زمان تصميم گرفتند به جاي شمشير ارتباط خود را با گفت‌وگو ، تعامل و هم‌صحبتي حل کنند.

قانعي‌راد ادامه داد: اسلام با ظهور خود تلاش کرد که از سياست قبيله‌اي که معمولا آميخته به خشونت و شمشير است بپرهيزد و اين سياست را به سياست مدني که اساس آن گفت‌وگو است تبديل کند و چه بسا که قرآن، رسانه و حامل ارتباط در مقطعي قرار گرفت که تقريبا همان نقش رسانه امروزي را که ايجاد زبان، باور و اعتقاد مشترک است ايجاد کرد.

وي تصريح کرد: پيامبر اسلام (ص) با وابستگي قبيله‌اي مخالف نبود بلکه مخالف تعصب قبيله‌اي بود و آيه‌ي قران تاکيد دارد که اسلام تنوع و تکثر را در معناي وسيع خود مي‌پذيرد و نکته جالب اينکه اين تکثر قومي و قبيله‌اي را خدا به خودش نسبت مي‌دهد، يعني خداوند آن را ايجاد کرده تا مردم همديگر را بشناسند. اينکه به مليت‌ها و قبايل مختلف وابسته هستيم چيزي نيست که به خاطر آن شرمنده باشيم و از کسي عذرخواهي کنيم فرهنگ اسلامي ما را رهنمون مي‌کند تا تکثر فرهنگي را به ائتلاف قلوب نزديک کنيم.

رييس انجمن جامعه‌شناسي ايران با تاکيد بر اينکه امروز رسانه‌ نقش نزديک کردن آدم‌ها به همديگر را بازي مي‌کند و با توجه به ابزارهايي که ممکن است در خدمت خشونت و شمشير هم قرار گيرد، تصريح کرد: گروه‌هاي تکفيري و داعش از پيشرفته‌ترين ابزارهاي تکنولوژي اطلاعات استفاده مي‌کند، مجله الکترونيکي، سايت، صفحه فيس بوک و توئيتر دارد و از انواع شبکه‌هاي اجتماعي در مسير باطل خود بهره مي‌گيرد.

دکتر قانعي‌راد ادامه داد: امروز که در منطقه با تنوع انفجار اجتماعي مواجه هستيم يعني لبه‌ي بد تنوع و تکثر، که هر لحظه ممکن است اتفاق بيفتد. زندگي انساني هيچ‌وقت بدون تنوع بنوده بلکه به مدد مدنيت به يک زندگي غني، مسالمت آميز تبديل کرده يا به زوال اجتماعي و ديني بينجامد. امروز خاورميانه دستخوش تهديدهاي زيادي است و براي رفع اين تهديدها تک تک ما مسئوليت داريم تا مبادا قوميت گرايي، بحث شيعه و سني و عرب و عجم و در سطح  داخلي بحث قوميت‌ها هستي ما را با خطر مواجه کند، اگر مدني کردن تنوع اجتماعي را نتوانيم به کمک رسانه و مطبوعات طي کنيم شايد استعمار و استکبار نياز به هيچ سلاح ، برنامه‌ريزي و هزينه  نداشته باشد چون قوميت مي‌تواند نقش ديناميت داشته باشد.قوميت در کشورهاي مختلف هم يک سرمايه‌ي فرهنگي است و هم ديناميت يعني ظرفيت دوگانه‌اي دارد. اگر معناي قوميت را تفاوت آدم‌ها با يکديگرتلقي کنيم سرمايه‌اي فرهنگي است ، کشورهايي که داراي تنوع اجتماعي هستند مي‌توانند ارزش فرهنگي بيشتري هم داشته باشند اما درعين حال اگر اين تفاوت تعرض معنا دهد در نقش ديناميت خود را نشان مي‌دهد و هستي آن کشور را به خطر مي‌اندازد.

وي تصريح کرد: متاسفانه در عراق و سوريه مشکلاتي داريم و گرايش‌هاي قومي که ليبي را تهديد مي‌کند که بيداري اسلامي را تبديل به فاجعه مي‌کند. برخورد با چنين مسائلي در سطح بين‌المللي سياسي و نظامي است، يعني گمان مي‌‌رود اين مقوله‌ها توسط نيروهاي امنيتي و سياسي حل شود امادر اين جلسه شاهد يک نوع تغيير نگاه هستيم. چون از نيروهاي امنيتي و سياسيون دعوت نشده است تا صحبت مي‌کنند و آنها در جاي خود کارهاي لازم را انجام خواهند داد اما اين جلسه متشکل از کساني است که به جامعه‌ي مدني و مردم  تعلق دارند و اهل فرهنگ و دانش هستند.

دکتر قانعي‌راد گفت: اميدواريم اين نشست در جهت همگرايي منطقه‌اي فراتر از کارهايي که در جاهاي ديگر صورت گرفته گام‌هاي موثري بردارد و درسي هم براي سياستمداران و نظامي‌ها باشد که فقط مشکل منطقه را از طريق مذاکره‌هاي سياسي و نظامي را شايد نتوان حل کرد و بايد نخبگان فرهنگي و اهل فرهنگ و دانشگاهيان در کشورهاي منطقه به پاخيزند و با تعريف يک سري برنامه ها مثل جشنواره مطبوعات سعي کنند نگاه جديدي را ايجاد کنند و از ظرفيت رسانه‌ها اعم از مطبوعات و فضاي مجازي استفاده کنند تا بتوتانند مهم‌ترين تهديد منطقه که قومي و مسلکي است را شکست دهند.

وي در پايان تاکيد کرد: دين اسلام در صورت لزوم جهاد را تجويز مي‌کند اما تا جايي که ديده‌ام اسلام هيچگاه به شمشير قسم نخورده اما به قلم سوگند يادکرده اميدوارم قلم شما اهل فرهنگ بتواند کمک‌هاي موثري را براي عبور منطقه از بحران‌‌ها بردارد.