مسئول انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات گفت: به دلايل مختلف تاريخي، سياسي، فرهنگي، اجتماعي و حتي اقتصادي ما در منطقه‌اي بسر مي‌بريم که دنياي ما تبديل به دنياهاي بسته شده است. قدرت و توانش گفت‌وگو و مهارت گفت‌وگو را در خيلي جاها از دست داده‌ايم. هر کسي و هر گروه اجتماعي به درون دنياي خود پناه برده و دنياي ديگري را ناديده‌ مي‌گيرد.

به گزارش خبرنگارروابط عمومي ، دکتر هادي خانيکي، مسئول انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات در نشست تخصصي نقش رسانه‌ها در همگرايي منطقه‌اي در جشنواره فرامرزي مطبوعات دردانشگاه ايلام،  اظهار کرد: هدف از نامگذاري يک روز به نام ارتباطات اين است که امروز شاهد تغيير زندگي به دليل ارتباطات هستيم. طبيعتا براي دوستان رسانه‌اي اولين پرسش اين است که آيا رسانه‌هاي اجتماعي هستي مطبوعات مکتوب را تهديد مي‌کند؟ آيا جهان رسانه‌اي همسايگي چند فرهنگي کارها را دشوارتر کرده يا آسان‌تر؟ آيا درمواجهه با فناوري‌هاي جديد در عصر ارتباطات با چالش‌هاي جديد قومي، مذهبي و جنسيتي و زباني همزيستي آسان‌تر شده يا مشکل‌تر؟ مي‌توانيم از دو منظر متفاوت نگران باشيم يا اميدوار. نگران باشيم که آنچه داريم در حال از دست رفتن است يا اميدوار باشيم که آنچه امکان بازآفريني و بازخواني برايش بوجود آوريم. من بدون اينکه بخواهم به خوش‌بيني يا بدبيني مفرط دامن بزنم مي‌توانم بگويم سوالي که در برابر ما و شماست در اين گردهمايي مبارک ، به تغيير باور کنيم و  بپذيريم در شرايط متفاوتي قرار گرفته‌ايم.

مسئول انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات ادامه داد: مجمع جهاني اقتصاد در گزارشي که سال گذشته در 2015 عرضه داشت رشد دم‌افزون اينترنت و ورود رسانه‌هاي جديد مانند موبايل را در فاصله‌اي 15 ساله از 2001 تا 2015  را مورد مقايسه قرار داده است که بر اساس آن در سال 2000 تعداد کاربران اينترنت در جهان فقط 400 ميليون نفر بودند که از اين ميزان 300 ميليون آنها در کشورهاي توسعه‌يافته بوند ، 100 ميليون در حال توسعه و تعداد کم ديگري در کشورهاي توسعه نيافته. 15 سال بعد اين رقم به 3 ميليارد و 200 ميليون کاربر در جهان رسيد که 1 ميليارد کاربر در کشورهاي توسعه يافته و 2 ميليارد در کشورهاي در حال توسعه و 100 ميليون نفر در کشورهاي کمتر توسعه يافته بودند.

استاد دانشگاه علامه طباطبايي با بيان اينکه به اين اعتبار مي‌توان گفت تعداد کاربران اينترنت در کشورهاي در حال توسعه دو برابر کشورهاي توسعه يافته شدهه در حالي که بخش اعظم آنها به اينترنت دسترسي ندارند در مورد استفاده از تلفن‌هاي هوشمند همين عدد و رقم را مي‌توان ديد، تصريح کرد: اگر به دنبال اين عدد و رقم بگرديم شايد اولين مسئله‌اي که به ذهن ما مي‌رسد اين است که بايد به شرايطي برگرديم که ما مطبوعات محلي و خبرگزاري‌هاي استاني بي‌خود نشسته‌ايم و مي‌خواهيم چيزي را نگه‌داريم. اما از طرف ديگر تقريبا تمام رويکردها و مطالعات ارتباطي مي‌گويد به همان نسبت که رسانه‌هاي جهاني رشد کرده‌اند اهميت رسانه‌هاي خرد هم زياد شده است.

دکتر خانيکي تصريح کرد: جهان ما دوسويه دارد سويه‌اي به سمت جهاني شدن مي‌رود و سويه‌اي ديگر به سمت محلي شدن و اين دوسويه با تناقض‌هايي که دارد بعضي کارها را مشکل و بعضي کارها را آسانتر کرده است. قسمتي که مشکل‌تر است اينکه رسانه‌هاي خرد علايق کوچک در فرهنگ‌هاي بزرگ ادغام مي‌شود.

وي ادامه داد: در جهان امروزهويت‌هاي متکثر سربرآورده‌اند، چه مذهبي، قومي و ملي، همه‌ي اينها مي‌تواندبه هويت‌هاي مقاومت که از درون آن ستيز و خشونت بيرون مي‌آيد تبديل شده است. اين در جايي است که در مقابل گونه‌هاي مختلفي از هويت‌هاي رسمي و مشروعيت‌بخش ناديده گرفته مي‌شود و براي نابود نشدن دست به مقاومت مي‌زند.

دکتر خانيکي با طرح اين سوال که چگونه مي‌توان جلو رشد هويت‌هاي مقاومت را گرفت؟ تصريح کرد: اينجا منظورم از مقاومت وجه مثبت آن که به معناي ايستادگي در برابر هجوم و تهاجم‌ها مي‌باشد، نيست بلکه منظور دفاع غيرمدني از هويت خود است. وقتي مي‌توانيم جلو اين هويت‌هاي خشونت محور را بگيريم که هويت را به پديده‌اي گفت‌وگويي تبديل کنيم. مسئول انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات با تاکيد بر اينکه هويت‌هاي برنامه‌دار و منعطف مي‌توانند دنياهاي خود را به سمت ديگران باز کنند، تصريح کرد: به دلايل مختلف تاريخي ، سياسي، فرهنگي، اجتماعي و حتي اقتصادي ما در منطقه‌اي بسر مي‌بريم که دنياي ما تبديل به دنياهاي بسته شده است. قدرت و توانش گفت‌وگو و مهارت گفت‌وگو را در خيلي جاها از دست داده‌ايم. هر کسي و هر گروه اجتماعي به درون دنياي خود پناه برده و دنياي ديگري را ناديده‌ مي‌گيرد.

دکتر خانيکي ادامه داد: کار رسانه‌ها اين است که اين دنياها را به سمت هم باز کند. هر چقدر اين دنياها به هم نزديک باشند و به نظر من رسانه‌ها کوچک‌تر و به گروه‌هاي اجتماعي خرد بيشتر تعلق داشته باشند امکان باز کردن اين دنياها با همديگر بيشتر است.

وي گفت: يکي از  تحقيقات مرحوم عبدالهي نشان داد در ايران سرمايه‌ اجتماعي هر چه به سطح خرد تقسيم مي‌شد بيشتر مي‌شود مانند خانواده ، روستاها و شهرهاي کوچک‌تر. هر چه سطح آموزش بالاتر مي‌رود سرمايه اجتماعي کمتر  مي‌شود يعني در حوزه سنت سرمايه اجتماعي بالاتر مي‌رود بنابراين رسانه‌ها هر چه محلي تر و به گروه‌هاي به هم پيوسته نزديک تر مي‌شوند مي‌توانند اين سرمايه‌ي اجتماعي را بيشتر بازتوليد کنند و آن دنياي گفت‌وگو را بيشتر پيش ببرند.

دکتر خانيکي تاکيد کرد: پس وظيه‌ي رسانه اين است که به اين سوال پاسخ دهد که چه کنيم تا گفت‌وگو کنيم و بر سر چه مسائلي گفت‌وگو کنيم.

وي ادامه داد: رسالت رسانه محلي اين است که چگونه همسايگي در جهان‌ چند فرهنگي را دامن بزنند و  چگونه رنگين کمان هاي مذهبي و اجتماعي شکل بگيرد يعني در عين تفاوت با هم زندگي کنند.

مسئول انجمن ايراني مطالعات فرهنگي و ارتباطات کم کردن فروبستگي و خشونت را از زبان و ذهن کم کردن را از ديگر وظايف رسانه‌ها دانست و تصريح کرد: کمک کردن به خشونت زايي، بازتوليد فرهنگ و بالا بردن اعتماد ، نقش‌آفريني در برابر مسائل مبتلا به مانند محيط زيست ، سلامت، سرمايه اجتماعي از جمله وظايف رسانه‌ها است.

دکتر خانيکي ادامه داد: در عالم ارتباطات هيچ چيزير از بين نمي‌رود گسترش شبکه‌هاي اجتماعي نمي‌تواند به نابودي کتاب يا مطبوعات بينجامد فقط شکل آن را تغيير مي‌دهد. اگر غير از اين است ضعف از ما است که نتوانسته‌ايم در قبال توليد کتاب و مطبوعات تحول و روزآمدي را مورد توجه قرار دهيم.

وي تاکيد کرد: ما در شرايط سياسي به سر مي‌بريم که مسئوليت نهادهاي سياسي و شبکه‌هاي ارتباطي را بيشتر مي‌کند. همگرايي فقط  نمي‌تواند توسط دولت‌ها بوجود بيايد. شکل دادن به ديپلماسي فرهنگي از مشارکت شهروندان ناشي مي‌شود ضعف ارتباطات نشانه ضعف نهادهاي مدني است و ضعف ارتباطات است که جوامع را آسيب‌پذير مي‌کند و ضعف جوامع است که دولت‌ها را ضعيف مي‌کند از اين رو هم به نفع دولت‌ها است و هم به نفع جامعه مدني است که ارتباطات جدي گرفته شود و ارتباطات را تنها در سطوح بزرگش محدود نکنند بلکه توجه کنند که در دنيايي قرار گرفته‌اند که مي‌توان با بازآفريني گذشته در دنياي به هم پيوسته گفت‌وگو کرد و به قول اقبال لاهوري:

« مـذهـب زنـده دلـان خـواب پـريـشاني نيست
از هـمـيـن خـاک جـهـان دگري ساختن است»