(مساله 1991) کسيکه موقع غروب يعني قبل از غروب شب عيد فطر گرچه بچند لحظه باشد بالغ و عاقل و هوشيار است و فقير و بنده کس ديگر نيست، بايد براي خودش و کسانيکه نان خور او هستند، هر نفري يک صاع که تقريبا 3 کيلوگرم است گندم يا جو يا خرما يا کشمش يا برنج يا ذرت و مانند اينها بمستحق بدهد و اگر پول يکي از اينها را هم بدهد کافي است.
(مساله 1992) کسيکه مخارج سال خود و عيالاتش را ندارد و کسي هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عيالاتش را بگذراند فقير است و دادن زکات فطرة بر او واجب نيست.
(مساله 1993) انسان بايد فطره کساني را که در غروب شب عيد فطر نان خور او حساب مي شوند بدهد: کوچک باشند يا بزرگ، مسلمان باشند يا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد يا نه، در شهر خود باشند يا شهر ديگر.
(مساله 1994) اگر کسي را که نان خور او است و در شهر ديگر است وکيل کند که از مال او فطره خود را بدهد، چنانچه اطمينان داشته باشد که فطره را مي دهد، لازم نيست خودش فطره او را بدهد.
(مساله 1995) فطره مهماني که پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحبخانه وارد شده و نان خور او حساب مي شود، بر او واجب است.
(مساله 1996) فطره مهماني که پيش از غروب شب عيد فطر بدون رضايت صاحبخانه وارد مي شود در صورتيکه نان خور او حساب شود واجب است و همچنين است فطره کسيکه انسان را مجبور کرده اند که خرجي او را بدهد.
(مساله 1997) فطره مهماني که بعد از غروب شب عيد فطر وارد مي شود، بر صاحبخانه واجب نيست، اگر چه پيش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.
(مساله 1998) اگر کسي موقع غروب شب عيد فطر ديوانه يا بيهوش باشد، زکات فطره بر او واجب نيست.
(مساله 1999) اگر پيش از غروب بچه بالغ شود، يا ديوانه عاقل گردد، يا فقير غني شود، در صورتيکه شرائط واجب شدن فطره را دارا باشد، بايد زکات فطره را بدهد.
(مساله 2000) کسيکه موقع غروب شب عيد فطر، زکات فطره بر او واجب نيست، اگر تا پيش از ظهر روز عيد شرطهاي واجب شدن فطره در او پيدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
(مساله 2001) کافري که بعد از غروب شب عيد فطر مسلمان شده فطره بر او واجب نيست. ولي مسلماني که شيعه نبوده، اگر بعد از ديدن ماه شيعه شود، بايد زکات فطره را بدهد.
(مساله 2002) کسيکه فقط به اندازه يک صاع که تقريبا سه کيلو است گندم و مانند آن دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد، و چنانچه عيالاتي داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد ميتواند بقصد فطره، آن يک صاع را بيکي از عيالاتش بدهد و او هم بهمين قصد بديگري بدهد، و همچنين تا به نفر آخر برسد، و بهتر است نفر آخر چيزي را که مي گيرد بکسي بدهد که از خودشان نباشد. و اگر يکي از آنها صغير باشد، ولي او بجاي او مي گيرد و احتياط آنست چيزي را که براي صغير گرفته بکسي ندهد.
(مساله 2003) اگر بعد از غروب شب عيد فطر بچه دار شود، يا کسي نان خور او حساب شود، واجب نيست فطره او را بدهد. اگر چه مستحب است فطره کساني را که بعد از غروب تا پيش از ظهر روز عيد نان خور او حساب مي شوند بدهد.
(مساله 2004) اگر انسان نان خور کسي باشد و پيش از غروب نان خور کس ديگر شود، فطره او بر کسيکه نان خور او شده واجب است مثلا اگر دختر پيش از غروب بخانه شوهر رود، شوهرش بايد فطره او را بدهد.
(مساله 2005) کسيکه ديگري بايد فطره او را بدهد، واجب نيست فطره خود را بدهد.
(مساله 2006) اگر فطره انسان بر کسي واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان واجب نمي شود.
(مساله 2007) اگر کسي که فطره او بر ديگري واجب است خودش فطره را بدهد، از کسيکه فطره بر او واجب شده ساقط نمي شود.
(مساله 2008) زني که شوهرش مخارج او را نمي دهد، چنانچه نان خور کس ديگر باشد، فطره اش بر آنکس واجب است. و اگر نان خور کس ديگر نيست، در صورتيکه فقير نباشد، بايد فطره خود را بدهد.
(مساله 2009) کسي که سيد نيست نمي تواند بسيد فطره بدهد حتي اگر سيدي نان خور او باشد، نمي تواند فطره او را بسيد ديگر بدهد.
(مساله 2010) فطره طفلي که از مادر يا دايه شير مي خورد، بر کسي است که مخارج مادر يا دايه را مي دهد. ولي اگر مادر يا دايه مخارج خود را از مال طفل بر ميدارد فطره طفل بر کسي واجب نيست.
(مساله 2011) انسان اگر چه مخارج عيالاتش را از مال حرام بدهد، بايد فطره آنان را از مال حلال بدهد.
(مساله 2012) اگر انسان کسي را اجير نمايد و شرط کند که مخارج او را بدهد در صورتيکه بشرط خود عمل کند و نان خور او حساب شود بايد فطره او را هم بدهد ولي چنانچه شرط کند که مقدار مخارج او را بدهد و مثلا پولي براي مخارجش بدهد، دادن فطره او واجب نيست.
(مساله 2013) اگر کسي بعد از غروب شب عيد فطر بميرد، بايد فطره او و عيالاتش را از مال او بدهند، ولي اگر پيش از غروب بميرد، واجب نيست فطره او و عيالاتش را از مال او بدهند.
مصرف زکات فطره
(مساله 2014) اگر زکات فطره را به يکي از هشت مصرفي که سابقا براي زکات مال گفته شد برسانند کافيست. ولي احتياط مستحب آنست که فقط بفقراي شيعه بدهد.
(مساله 2015) اگر طفل شيعه اي فقير باشد، انسان مي تواند فطره را به مصرف او برساند، يا بواسطه دادن به ولي طفل، ملک طفل نمايد.
(مساله 2016) فقيريکه فطره باو مي دهند، لازم نيست عادل باشد ولي احتياط واجب آنستکه به شرابخوار و کسيکه آشکارا معصيت کبيره مي کند فطره ندهد.
(مساله 2017) بکسيکه فطره را در معصيت مصرف مي کند نبايد فطره بدهند.
(مساله 2018) احتياط واجب آنست که به يک فقير بيشتر از مخارج سالش و کمتر از يک صاع که تقريبا سه کيلو است فطره ندهند.
(مساله 2019) اگر از جنسي که قيمتش دو برابر قيمت معمولي آن است مثلا از گندمي که قيمت آن دو برابر قيمت گندم معمولي است، نصف صاع که معناي آن در مساله پيش گفته شد بدهد کافي نيست. و اگر آنرا بقصد قيمت فطره هم بدهد اشکال دارد.
(مساله 2020) انسان نمي تواند نصف صاع را از يک جنس مثلا گندم و نصف ديگر را از جنس ديگر مثلا جو بدهد. و اگر آن را بقصد قيمت فطره بدهد اشکال دارد.
(مساله 2021) مستحب است در دادن زکات فطره، خويشان فقير خود را بر ديگران مقدم دارد و بعد همسايگان فقير را، بعد اهل علم فقير را، ولي اگر ديگران از جهتي برتري داشته باشند، مستحب است آنها را مقدم بدارد.
(مساله 2022) اگر انسان بخيال اينکه کسي فقير است باو فطره بدهد و بعد بفهمد که فقير نبوده چنانچه مالي راکه باو داده از بين نرفته باشد، مي تواند پس بگيرد و به مستحق بدهد و اگر نتواند بگيرد بايد از مال خودش فطره بدهد و اگر از بين رفته باشد، در صورتيکه گيرنده فطره مي دانسته با احتمال ميداده آنچه را گرفته فطره است، بايد عوض آنرا بدهد و الا، دادن عوض بر او واجب نيست و انسان بايد دوباره فطره را بدهد.
(مساله 2023) اگر کسي بگويد فقيرم، نمي شود به او فطره داد، مگر آنکه اطمينان پيدا کند يا از ظاهر حالش گمان پيدا شود که فقير است يا انسان بداند که قبلا فقير بوده است.
مسائل متفرقه زکات فطره
(مساله 2024) انسان بايد زکات فطره را بقصد قربت يعني براي انجام فرمان خداوند عالم بدهد و موقعيکه آن را مي دهد، نيت دادن فطره نمايد.
(مساله 2025) اگر پيش از ماه رمضان فطره را بدهد صحيح نيست و احتياط واجب آن است که در ماه رمضان هم فطره ندهد. ولي اگر پيش از رمضان يا در ماه رمضان بفقير قرض دهد و بعد از آنکه فطره بر او واجب شد، طلب خود را بابت فطره حساب کند مانعي ندارد.
(مساله 2026) گندم يا چيز ديگري را که براي فطره مي دهد، بايد به جنس ديگر يا خاک مخلوط نباشد، يا اگر مخلوط است چيزيکه مخلوط شده بقدري کم باشد که قابل اعتنا نباشد و اگر بيش از اينمقدار باشد در صورتي صحيح است که خالص آن بيک صاع برسد ولي اگر مثلا يک صاع گندم بچندين من خاک مخلوط باشد که خالص کردن آن خرج يا کار بيشتر از متعارف دارد، دادن آن کافي نيست.
(مساله 2027) اگر فطره را از چيز معيوب بدهد کافي نيست. ولي اگر جائي باشد که خوراک غالب آنها معيوب است اشکال ندارد.
(مساله 2028) کسيکه فطره چند نفر را مي دهد، لازم نيست همه را از يک جنس بدهد و اگر مثلا فطره بعضي را گندم و فطره بعض ديگر را جو بدهد کافيست.
(مساله 2029) کسيکه نماز عيد فطر مي خواند، بنا بر احتياط واجب بايد فطره را پيش از نماز عيد بدهد. ولي اگر نماز عيد نمي خواند، ميتواند دادن فطره را تا ظهر تاخير بيندازد.
(مساله 2030) اگر به نيت فطره مقداري از مال خود را کنار بگذارد و تا ظهر روز عيد بمستحق ندهد، احتياط واجب آنست که هر وقت آنرا مي دهد نيت فطره نمايد.
(مساله 2031) اگر موقعي که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتياط واجب آنستکه بعدا بدون اينکه نيت ادا و قضا کند فطره را بدهد.
(مساله 2032) اگر فطره را کنار بگذارد، نمي تواند آنرا براي خودش بردارد و مالي ديگر را براي فطره بگذارد.
(مساله 2033) اگر انسان مالي داشته باشد که قيمتش از فطره بيشتر است، چنانچه فطره را ندهد و نيت کند که مقداري از آن مال براي فطره باشد اشکال دارد.
(مساله 2034) اگر مالي را که براي فطره کنار گذاشته از بين برود، چنانچه دسترس بفقير داشته و دادن فطره را بتاخير انداخته، بايد عوض آنرا بدهد و اگر دسترس بفقير نداشته ضامن نيست، مگر آنکه در نگهداري آن کوتاهي کرده باشد.
(مساله 2035) اگر در محل خودش مستحق پيدا شود، احتياط واجب آنست که فطره را بجاي ديگر نبرد، و اگر بجاي ديگر ببرد و تلف شود، بايد عوض آنرا بدهد.
پیشخوان خدمات دانشگاه
راهنمای تلفن های دانشگاه