ايلام از ديرباز جايگاه شهرنشيني و گهواره فرهنگي ايرانيان بوده‌است. در دوره ساساني بخشي از سرزمين «پهله» يا «پهلو» شمرده مي‌شده و تازيان آن را «جبال» مي‌ناميده‌اند. از سده  چهارم تا ميانه‌ هاي ششم قمري، اين منطقه بخشي از عراق عجم بود و براي مدتي هم به عنوان پايتخت فصلي خاندان حسنويه کرد درآمد. ايلام کنوني در گذشته ده بالا ناميده مي‌شد، که بعدها به دليل حکومت و ساخت و سازهاي حسينقلي خان ابوقداره والي لرستان پشتکوه، به حسين‌آباد معروف شد.

در سال 1308 شمسي با توجه به سابقه تاريخي و تصويب فرهنگستان ايران، حسين آباد به نام ايلام نام‌گذاري شده‌است.

از سال 1316 ه‍.ش در تقسيمات کشوري، ايلام بخشي از استان پنجم يعني کرمانشاهان گرديد. درسال 1343 ه‍.ش محدوده کنوني استان ايلام به عنوان فرمانداري کل شامل شهرستان‌هاي ايلام، دره‌شهر، دهلران و مهران بخشي از استان کرمانشاه به تصويب هيئت وزيران رسيد. طي اين مصوبه، بخش‌هايي از لرستان و خوزستان به ايلام ملحق شدند. در فروردين1352 پس از تصويب هيئت وزيران فرمانداري کل ايلام و پشتکوه شامل فرمانداري ‌هاي ايلام، دره شهر، مهران و دهلران به استان ايلام تبديل شد. در سال هاي بعد به ترتيب فرمانداري‌هاي شيروان و چرداول، آبدانان، ايوان، ملکشاهي و سيروان در پيکره سرزميني استان ايلام ايجاد شدند. در مهر ماه سال 1391 ه‍.ش شيروان و چرداول، در، تقسيمات کشوري در ايران به دو شهرستان،شيروان و چرداول، به مرکزيت سرابله، و سيروان به مرکزيت لومار، تقسيم شد و همچنين در تير ماه سال 1392 با مصوبه هيئت دولت شيروان چرداول رسماً، به نام چرداول تغيير نام يافت وبخش بدره از شهرستان دره شهر جدا گرديد و به شهرستان بدره ارتقاء يافت.