ويژگي‌هاي ممتاز حضرت معصومه سلام‌الله عليها
زيارت آن حضرت است که ثواب آن پاداش و جايزه بزرگي دارد : متن دقيق روايات استحباب زيارت و پاداش آن براي استفاده بيشتر مخاطبين ذکر مي‌گردد : حضرت معصومه تنها امام‌زاده‌اي است که امامان معصوم به زيارت آن حضرت تأکيد کرده و پاداش زيارت آن حضرت را معادل با بهشت دانسته‌اند: بَلْدَةُ قُمَّ وَ سَتُدْفَنُ فِيهَا امْرَأَةٌ مِنْ أَوْلَادِي تُسَمَّى فَاطِمَةَ فَمَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ قَالَ الرَّاوِي وَ كَانَ هَذَا الْكَلَامُ مِنْهُ قَبْلَ أَنْ يُولَدَ الْكَاظِمُ عَلَيْهِ السَّلَامُ امام صادق (ع) قبل از تولد امام کاظم (ع) ضمن تبيين جايگاه قم و قداست آن به جهت دفن فاطمه معصومه درآن؛ پاداش زيارت اين با نو را ورود به بهشت معرفي کرد.
اشاره
حضرت معصومه (س) ويژگي‌هاي منحصربه‌فردي دارد که هيچ‌يک از امام زادگان ندارند؛ حرم آن حضرت و قبر نوراني‌اش برکات بزرگي دارد که در کمتر نقطه‌اي از زمين مي‌توان يافت؛ بي مبالغه است که گفته شود يکي از مقدس‌ترين اماکن روي زمين و معادل ديگر اماکن مقدس دنياست؛ در ميان امام زادگان ايران و شهر قم و فرزندان حضرت امام موسي (عليه‌السلام) که نورافشاني مي‌کنند، ماه تاباني که همه آن‌ها را تحت‌الشعاع انوار درخشان خود قرار داده، تربت پاک شفيعه محشر، کريمه اهل‌بيت پيامبر صلي‌الله عليه و آله دخت گرامي موسي بن جعفر، حضرت معصومه سلام‌الله عليها مي‌باشد.
حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله عليها از جهت شخصيت فردي و کمالات روحي در بين فرزندان موسي بن جعفر سلام‌الله عليها بعد از برادرش، علي بن موسي‌الرضا عليه السّلام در والاترين رتبه جاي دارد. اين در حالي است که شيخ مفيد و ديگران فرزندان دختر امام کاظم عليه السّلام حداقل هجده تن بوده‌اند و فاطمه در بين اين‌همه بانوي مکرمه سرآمد بوده است. [1]
حاج شيخ عباس قمي درباره دختران موسي بن جعفر مي‌نويسد: "برحسب آنچه به ما رسيده، افضل آن‌ها سيده جليله معظمه، فاطمه بنت امام موسي عليه السّلام معروف به حضرت معصومه است". [2]
اما شيخ محمدتقي تستري در "قاموسي الرجال" فضيلت وي را نه‌تنها در بين دختران، بلکه پسران حضرت غير از امام رضا عليه السّلام بي‌نظير مي‌داند و مي‌نويسد: "در ميان فرزندان امام کاظم عليه السّلام باآن‌همه کثرتشان، بعد از امام رضا عليه السّلام کسي هم‌شأن حضرت معصومه سلام‌الله عليها نيست[3]. "
بي‌گمان اين نحوه اظهارنظرها و نگرش به شخصيت فاطمه دختر موسي بن جعفر عليه السّلام بر برداشت‌هايي استوار است که از متن روايات وارده از ائمه به‌دست‌آمده است. رواياتي که مقام‌هايي را براي فاطمه معصومه سلام‌الله عليها برشمرده‌اند مقامي که نظير آن را براي ديگر برادران و خواهران وي ذکر نکرده‌اند و به‌اين‌ترتيب نام فاطمه معصومه سلام‌الله عليها را در شمار زنان برتر جهان قرار داده‌اند. حال به‌طور اختصار به بررسي بعضي از خصوصياتي که آن حضرت را از ديگر امام زادگان جدا مي‌کند مي‌پردازيم.
1- شرافت خانوادگي:
تأثير شخصيت پدر و مادر در روح و جسم فرزندان را نمي‌توان انکار کرد. اين تأثيرپذيري در وجود فاطمه معصومه سلام‌الله عليها از برجستگي خاصي برخوردار است. او از هر دو طرف (پدر و مادر) فضايلي را به ارث برد که تنها برادرش علي بن موسي‌الرضا عليه السّلام آن‌ها را به‌صورت کامل در خود جمع کرده بود و به نظر مي‌رسد بتوان سر برتري شخصيت والاي فاطمه معصومه سلام‌الله عليها بر ديگر فرزندان حضرت موسي بن جعفر عليه السّلام را در همين نکته يافت که فاطمه معصومه سلام‌الله عليها مانند برادرش از هر دو طرف پاکيزه‌ترين خصال و ويژگي‌ها را به ارث برد باوجود بانوان ديگري در خاندان امام کاظم عليه السّلام گويي "نجمه" ستاره پرنور بانوان امام کاظم است که به‌سان پرفروغ‌ترين ستاره‌ها مي‌درخشد و به‌راستي‌که تمام فروغش را به دو پاکيزه‌گوهرش، علي بن موسي‌الرضا عليه السّلام و فاطمه معصومه سلام‌الله عليها منتقل کرد. [4]
مطالعه سيره ائمه گواهي مي‌دهد که طهارت و پاکي مادر شرط اساسي براي گزينش مادران امامان بوده است و سعادتي که نصيب فاطمه معصومه سلام‌الله عليها شده اين بود که مادرش، مادر امام رضا عليه السّلام نيز بود. لذا از هر آلودگي در هراندازه‌اش به دور ماند[5].
2- شفاعت گسترده:
بالاترين جايگاه شفاعت از آن رسول گرامي اسلام است، [6] اما دو تن از بانوان خاندان رسول مکرم شفاعت گسترده‌اي دارند که بسيار وسيع و جهان‌شمول است و مي‌تواند همه اهالي محشر را فراگيرد: 1- خاتون محشر، صديقه اطهر، حضرت زهرا سلام‌الله عليها 2- شفيعه روز جزا حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله عليها
در مورد شفاعت گسترده حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله عليها طبق احاديث منقول از اهل سنت و شيعه هيچ شکي نيست؛ اما در مورد حضرت معصومه سلام‌الله عليها از جهت گستردگي شفاعت، هيچ‌کس حداقل هيچ بانويي به شفيعه محشر معصومه نمي‌رسد که امام جعفر صادق عليه السّلام در اين رابطه مي‌فرمايد: تدخل بشفاعتها شيعتنا الجنه باجمعهم" با شفاعت او همه شيعيان ما وارد بهشت مي‌شوند. [7]
3- ويژگي‌هاي ديگر:
مثل عصمت، محدثه بودن، ورود زيارت‌نامه مخصوص و . . . باعث شده که حضرت معصومه سلام‌الله عليها از ديگر امام زادگان و برادران و خواهران پيشي گيرد. [8] و همچون ستاره‌اي درخشان در اين آسمان بدرخشد و صاحب شأن و مقام خاصي بشود همان‌طوري که امام رضا عليه السّلام در فقره‌اي از زيارت‌نامه آن حضرت مي‌فرمايد: فان لک عند الله شانا من الشان[9] يعني تو در محضر الهي شأن و منزلت وصف‌ناپذيري داري که بر خاک‌نشينان اين عالم قابل‌تصور نيست و تنها خدا و پيامبر و اوصياء طاهرينش بر آن واقف‌اند.
4- ويژگي و امتياز منحصربه‌فرد:
ديگر اينکه زيارت آن حضرت است که ثواب آن پاداش و جايزه بزرگي دارد : متن دقيق روايات استحباب زيارت و پاداش آن براي استفاده بيشتر مخاطبين ذکر مي‌گردد : حضرت معصومه تنها امام‌زاده‌اي است که امامان معصوم به زيارت آن حضرت تأکيد کرده و پاداش زيارت آن حضرت را معادل با بهشت دانسته‌اند: بَلْدَةُ قُمَّ وَ سَتُدْفَنُ فِيهَا امْرَأَةٌ مِنْ أَوْلَادِي تُسَمَّى فَاطِمَةَ فَمَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ قَالَ الرَّاوِي وَ كَانَ هَذَا الْكَلَامُ مِنْهُ قَبْلَ أَنْ يُولَدَ الْكَاظِمُ عَلَيْهِ السَّلَامُ[10] امام صادق (ع) قبل از تولد امام کاظم (ع) ضمن تبيين جايگاه قم و قداست آن به جهت دفن فاطمه معصومه درآن؛ پاداش زيارت اين با نو را ورود به بهشت معرفي کرد
1-«عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا ع عَنْ زِيَارَةِ فَاطِمَةَ بِنْتِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع بِقُمَّ فَقَالَ مَنْ زَارَهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ» سعد اشعري که از بزرگان قم بوده است واز علماي بزرگ وصاحب نام که از اصحاب بزرگوار ائمه است از امام رضا (ع) درباره زيارت قبر فاطمه معصومه در قم سئال نمود امام فرمود پاداش آن بهشت است.
2-«عَنِ ابْنِ الرِّضَا ع قَالَ مَنْ زَارَ قَبْرَ عَمَّتِي بِقُمَّ فَلَهُ الْجَنَّةُ[11]» امام جواد (ع) فرمود هرکس قبر عمه‌ام را در قم زيارت کند پادش او بهشت است؛ زيارت بامعرفت و با حفظ جوانب و لوازم زيارت و شروط مخصوص آن مانند ديگر زيارات که اجتناب از محرمات و مراقبت از واجبات و رعايت حقوق الناس از مهم‌ترين شرايط قبولي زيارت و حفظ ثواب آن است.
5- موقعيتي و برتري جايگاه شهر مقدس قم
موقعيتي وبرتري جايگاه شهر مقدس قم و قداست و برکات آن از وجود حضرت معصومه (س) است؛ يکي از برکات حضور حضرت معصومه در ايران و قرار گرفتن قبر شريفش در قم حوزه سترگ قم است که در سايه اين بانوي کريمه صدها دانشمند و عالم بزرگ تربيت‌يافته و در توليد علوم الهي و گسترش آن کوشيده‌اند؛ اهل قم بايد قدرشناسي کنند از حرم اين بانوي بزرگ که نام آن‌ها به جهت قبر اين بانو در معراج نبوي گفته‌شده است و آياتي از قرآن درشان اين شهر مقدس توسط امام معصوم تفسير شده است؛
الف- «وَ رَوَى بَعْضُ أَصْحَابِنَا قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جَالِساً إِذْ قَرَأَ هَذِهِ الْآيَةَ فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ وَ كانَ وَعْداً مَفْعُولًا فَقُلْنَا جُعِلْنَا فِدَاكَ مَنْ هَؤُلَاءِ فَقَالَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ هُمْ وَ اللَّهِ أَهْلُ قُمَّ»
ب- شهر قم به جهت وجود قبر فاطمه معصومه (س) حرم همه اهل بيت است: «وَ رُوِيَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَهْلِ الرَّيِّ أَنَّهُمْ دَخَلُوا عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ قَالُوا نَحْنُ مِنْ أَهْلِ الرَّيِّ فَقَالَ مَرْحَباً بِإِخْوَانِنَا مِنْ أَهْلِ قُمَّ فَقَالُوا نَحْنُ مِنْ أَهْلِ الرَّيِّ فَأَعَادَ الْكَلَامَ قَالُوا ذَلِكَ مِرَاراً وَ أَجَابَهُمْ بِمِثْلِ مَا أَجَابَ بِهِ أَوَّلًا فَقَالَ إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَكَّةُ وَ إِنَّ لِلرَّسُولِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِينَةُ وَ إِنَّ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَرَماً وَ هُوَ الْكُوفَةُ وَ إِنَّ لَنَا حَرَماً وَ هُوَ بَلْدَةُ قُمَّ وَ سَتُدْفَنُ فِيهَا امْرَأَةٌ مِنْ أَوْلَادِي تُسَمَّى فَاطِمَةَ فَمَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ قَالَ الرَّاوِي وَ كَانَ هَذَا الْكَلَامُ مِنْهُ قَبْلَ أَنْ يُولَدَ الْكَاظِمُ عَلَيْهِ السَّلَامُ»[12] جمعي از اهل ري که از شيعيان بودند درمحضر امام صادق مشرف بودند وخود را معرفي کردند که ما از اهل ري هستيم، امام شروع کرد از تمجيد اهل قم وبه آفرين گفتن به آنان وذکر ويژگي‌هاي آن و آنرا حرم اهل بيت شمرد وعلت آنرا قبر شريف حضرت معصومه معرفي کرد؛ اهل قم بايد بدانند که امام صادق (ع) قرنها پيش به آنان آفرين گفته وتشويقشان کرده است؛ بايد اين رتبه استثنائي را قدر دانست؛ علما وطلاب ودانشجويان اولين مخاطب اين تشويق هستند؛ بايد پيام امام را که قرنها پيش داده است درک کنند ومصداق تشويق باشند؛ ودر ترويج وتبليغ پيام اهل بيت در جهان ونجات مردم دنيا از تاريکي وجهل بکوشند؛ پيام مهم امام اين است وتشويق آن حضرت جهت دارد؛ تشويق به تلاش است؛ مردم قم نيز بايد اين پيام را با جان ودل درک کرده اولا : قدر قبر نوراني وحرم شريف و علما ومراجع وحوزه را بدانند؛ شئونات اسلامي را در آن بيش از همه رعايت کنند والگوي عملي عفاف وحجاب وعفت و عمل به واجبات وپاي بندي سرسخت به نماز باشند؛ کسبه و بازاريان قم الگوي کاسبان باشند؛ صنعتگران متدين باشند و الگو باشند وعامل احکام دين باشند؛ و در هنگام نمازها و اذان محل کسب خودرا لا اقل در اطراف حرم تعطيل ودر نماز جماعت حرم به احترام حرم آن حضرت واز باب قدر شناسي شرکت نمايند؛
ج- «لولا القميين لضاع الدين» اگر اهل قم نبودند و زحمات طاقت فرسا و وسيع آنان در راه نشر علوم و فرهنگ اهل بيت نبود؛ دين خدا از بين مي رفت؛ اين روايت درباره هيچ گروه جمعيتي ديده نشده است؛ منظور از اهل قم علما وبزرگان ومحدثين ومردم متدين قم هستند؛ که علما با قلم وبيان وعمل ومردم وتجار وبازاريان وکسبه با عمل واطاعت از فرامين شريعت دين را زنده داشته اند. بدون شک وترديد همه اينها از برکات وامتيازات وجود با برکت حضرت معصومه (س) هست.
6- کرامات حضرت معصومه (س)
ويژگي مهم ديگر حضرت معصومه اين است که کراماتي که از آن حضرت وقبر شريفش به همه مسلمانان وعلاقه مندان اهل‌بيت واهل علم ومراجع عظام رسيده که بي مانند است که همه اهل دل آشنا هستند وهمه مردم اين نورانيت را با جان ودل احساس کرده اند؛ معروف است ملا صدراي بزرگ که در کهک قم در تبعيد به سر مي برد در نوشتن اسفار وقتي با مشکلات وغوامض فلسفي گير مي کرد با استعانت از معنويت ونورانيت حرم کريمه اهل بيت اين مشکلات علمي را حل مي کرد؛ همه مراجع خاطراتي شبيه آن را دارند؛ همه طلبه ها ودانشجويان از اين خاطرات زياد دارند که اگر نوشته شود بي ترديد به دهها مجلد مي رسد.
پیشخوان خدمات دانشگاه
راهنمای تلفن های دانشگاه